خبرگزاری مهر- گروه استان ها- رویا رجبی: بافت تاریخی دزفول که با ورود به کوچه‌پس‌کوچه‌های آن احساس ناب حضور در تاریخ به آدم دست می‌دهد و با معماری زیبا و آجری خود چشم هر بیننده‌ای را به تماشایی توام با لذت دعوت می‌کند این سالها حال و روز مناسبی ندارد.
بافتی که با گذشت قرن‌ها هنوز نیز به‌عنوان یادگار اعصار تاریخی دزفول به حیات خود ادامه می‌دهد اما در چند سال اخیر شاهد از بین رفتن و تخریب بخش‌های مهمی از بناهای باارزش در این مجموعه تاریخی بوده‌ایم.
اقدام ناخوشایند ساکنان بافت در مدرن کردن نمای منازل، کم‌توجهی به فضای ظاهری بافت به خصوص از سوی ساکنان و کارساز نبودن تدابیر کوچک سازمان‌های متولی در راستای حفظ، مرمت و احیای این بافت به دلایلی همچون کمبود بودجه از جمله معضلات گریبان گیر این گنجینه تاریخی است که در چند سال اخیر دل دوستداران میراث فرهنگی را به درد آورده است.
همین بی توجهی به ابنیه میراثی و ساخت ساختمان‌های غیراستاندارد و استفاده از مصالح نامرغوب و نبود نظارت صحیح، موجب شده تا سالانه شاهد تخریب و نیمه آوار شدن تعدادی از بناها به ویژه خانه‌های موجود در بافت باشیم به گونه ای که در چندوقت اخیردو خانه ارزشمند تاریخی از جمله خانه ثبت ملی «فیروزی» آوار و تخریب شد، این درحالی است که از سال ها پیش زنگ آهنگ ناقوس ویرانی تعداد دیگری از خانه های ارزشمند و ثبت ملی این بافت نیز به صدا درآمده و خطر ویرانی آنها روز به روز در حال افزایش است.
بافت تاریخی دزفول که تلاقی فرهنگ و تاریخ مردم این دیار کهن است، شامل ۲۸ محله قدیمی و در هم تنیده است که تزئینات معماری بی نظیر آن، دزفول را به «شهر آجری» معروف کرده است. در محدوده بافت تاریخی دزفول که مساحت آن ۲۷۰ هکتار است، بیش از یکصد اثر تاریخی ثبت ملی شده شامل خانه، مسجد، حمام، گذر و بقعه وجود دارد که به گفته کارشناسان بالغ بر ۲۰۰ اثردیگر نیز دراین بافت نیازمند ثبت ملی هستند.
علاوه بر ساباط ها، حمام ها، گذرها و مساجد و سایر اماکن تاریخی موجود در بافت، خانه های تاریخی که به نام صاحبان بنا از دوره های گذشته در این بافت به جای مانده هر کدام به تنهایی دارای ارزش فرهنگی، مذهبی و تاریخی هستند، خانه هایی که تعدادی از آنها در چند سال اخیر پس از مرمت و بهسازی به عنوان مکانی برای برگزاری نشست ها و مراسمات فرهنگی، کلاس های آموزشی صنایع دستی و بازدیدهای نوروزی مورد بهره برداری قرار گرفته اند.
آثار متعدد ثبت ملی و ارزشمند موجود در این بافت وسیع، آجرکاری هایی که نشان دهنده اصالت معماری و فرهنگ غنی این دیار است، موجب شده که همواره جای جای بافت مورد توجه گروه های گردشگری داخلی و خارجی باشد به گونه ای که فعالان محلی نیز بیکار ننشسته و همواره با برگزاری تورهای بافت گردی در پی حمایت و تبلیغ برای صیانت از این مجموعه ارزشمند هستند.
مشکلات بافت تاریخی دزفول با گذشت زمان رو به افزایش می نهد و در این سالها همواره شاهد برگزاری جلسات و یا سخنرانی هایی از سوی مسئولان شهرستان در خصوص برنامه هایشان برای احیای بافت و تلاش برای جذب اعتبارات بوده ایم اما کالبد رو به نابودی بافت تاریخی نشان می دهد این برنامه هاکافی نبوده و یا بسیاری از آنها حتی محقق نشده اند.
بافتی با هویت و اصالت ایرانی
مدیرانجمن دوستداران و پژوهشگران شهرستان دزفول در این خصوص در گفت و گو با خبرنگار مهر اظهار کرد: بافت تاریخی دزفول یکی از ارزشمندترین مجموعه های شهرسازی کشور است که در کوچه پس کوچه های آن می توان قرن ها هویت و اصالت معماری و تمدن ایرانی را جستجو کرد.
محمدآذرکیش افزود: سرمایه ای که امروز بیش از هر زمان دیگری به آن نیازمندیم تجسمی از مدرن ترین مفاهیم دانش روز دنیا است که کالبدی آجری ساخته معماران اصیل دزفولی بر تن دارد.
وی تصریح کرد: با این همه، این سرمایه ارزشمند نیازمند مرمت، بهسازی و توجه مداوم است و در این راستا نهادهای مختلفی متولی حفاظت و حراست از آن شده اند اما به شکلی که شایسته آن باشد تاکنون به آن رسیدگی نشده است.
مدیرانجمن میراث فرهنگی دزپارس عنوان کرد: با وجود اینکه در راستای حفظ هویت تاریخی و آجری بافت تاریخی، ضوابطی از سوی نهادهای متولی مشخص شده، اما در عمل با بازدید از این بافت تاریخی، شاهد ساخت و سازهایی خلاف ضوابط قانونی میراث فرهنگی کشور هستیم که بر پیکره این سرمایه ملی زخم های جبران ناپذیری وارد می کند.
لزوم راه اندازی شهرداری بافت تاریخی
آذرکیش با بیان اینکه دزفول یکی از ۱۴ شهری است که دارای بافت تاریخی منسجم است، تاکید کرد: این حجم از بافت تاریخی، نیازمند رسیدگی مداوم از سوی متولی مشخص و پویایی است که از زوال کارکردی و کالبدی آن جلوگیری کنید. با وجود تلاش های مختلف در دزفول برای بهسازی این بافت تاریخی که تاکنون اقدامات زیادی نیز صورت گرفته اما این حجم از فعالیت ها پاسخگوی نیاز این بافت نبوده و وجود متولی پویاتری را به منظور انسجام بخشیدن به این فعالیت ها ضروری می کند.
وی ادامه داد: تجربه موفق مرمت و بهسازی بافت های تاریخی در شهرهایی همچون یزد، اصفهان و کاشان نشان می دهد که اگر به درستی از جایگاه هویت تاریخی شهرها بهره برداری شود، گام مهمی در راستای توسعه پایدار شهرها و رونق صنعت گردشگری برداشته خواهد شد و زمینه سرمایه گذاری فعال بخش خصوصی و ایجاد اشتغال فراهم می شود.
مدیرانجمن دوستداران و پژوهشگران شهرستان دزفول اضافه کرد: در برخی شهرهای تاریخی کشور نظیر یزد، با توجه به اهمیت موضوع حفظ بافت تاریخی و توجه تخصصی به آن، اقدام به راه اندازی شهرداری بافت تاریخی کرده اند که اقدام مهمی در توجه تخصصی به پاسخگویی مشکلات بافت تاریخی است.
آذرکیش گفت: با توجه به محدودیت های اعتباری نهادهای شهرستان دزفول، شایسته است از سوی نهادهای متولی کشوری بافت های تاریخی، نظیر سازمان میراث فرهنگی کشور و سازمان عمران و بهسازی شهری ایران، حمایت های ویژه ای برای راه اندازی شهرداری بافت تاریخی در دزفول صورت گیرد تا ضمن نظارت دقیق تر بر ساخت و سازها بر اساس ضوابط کارشناسی محدوده های تاریخی، رسیدگی ویژه ای برای رفاه حال ساکنان آن ها برای مقابله با مشکلات و فرسودگی های عدیده این بافت ها نیز صورت پذیرد.
وی بیان کرد: با توجه به گسترش شهرها و کم شدن ارتباط عموم مردم شهر با بخش های تاریخی، تاسیس شهرداری های بافت در شهرهایی که با وجود داشتن محوطه های تاریخی گسترده، فاقد این نهاد هستند، می تواند اقدام موثری برای سامان دهی این مناطق و توجه عموم مردم و سرمایه گذاران به بهسازی و رشد آن باشد.
بی توجهی ساکنان بافت
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری دزفول نیز در گفت و گو با خبرنگار مهر اظهار کرد: بافت قدیم و تاریخی دزفول بیش از هرچیزی نیازمند توجه و نگهداری از سوی ساکنان خود است به گونه ای که اگر متولیان بخواهند بیش از توان نیز به حفظ و احیای این مجموعه ارزشمند بپردازند اگر همکاری و فرهنگ عمومی مردم و ساکنان نباشد هیچ اقدامی تاثیرگذارنیست.
حجت اله آریایی نیا با اشاره به اقدام ناخوشایند عده ای مبنی بر دیوارنویسی در بافت تاریخی گفت: درموارد متعدد متخلفان این دیوارنویسی ها شناسایی و به مراجع قضایی معرفی شده اند اما همچنان این رویه در کوچه پس کوچه های بافت و همچنین برروی سایرآثارموجود ادامه دارد به گونه ای که پیگیری مداوم و برخورد با تمامی متخلفان از عهده ما خارج است چرا که مشکلات بافت متعدد بوده و صرفا پرداختن به یک موضوع که راه حل آن افزایش آگاهی و فرهنگ مردم است، تمام وقت و انرژی را از ما خواهد گرفت.
وی با بیان اینکه شهرداری دزفول به صورت منظم نسبت به جمع آوری زباله و پاکسازی محوطه و محله های بافت اقدام می کند، افزود : متاسفانه ساکنان بافت نسبت به رعایت نظافت کوچه ها بی توجه هستند و همواره شاهد ریختن زباله، نخاله های ساختمانی و دیگر موارد دور ریختنی در گوشه و کنار خانه ها هستیم.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری دزفول با تاکید بر لزوم آموزش و فرهنگسازی در راستای توجه و نگهداری از بافت تاریخی توسط ساکنان گفت: بیش از نیمی از بافت تاریخی و قدیم دزفول در اختیارساکنانی است که قدردان این گنجینه ارزشمند نیستند در حالیکه این ۲۴۰ هکتار شناسنامه و هویت مردمان این دیار است.
ساخت و سازهای غیرمجاز ادامه دارد
آریایی نیا همچنین در خصوص ساخت و سازهای غیرمجاز در بافت و استفاده از مصالح مدرن در نمای خانه های قدیمی عنوان کرد: شرایطی از جمله تعیین کد ارتفاعی، رعایت حریم منظر، توجه به اصالت تاریخی و فرهنگی اثر و استفاده از الگوها و مصالح سنتی از مهمترین ضوابط ما برای ساخت‌وساز در بافت تاریخی دزفول است اما متاسفانه ساکنان بافت به این موضوعات توجه نمی کنند و به صورت غیرقانونی به ساخت و ساز می پردازند.
وی گفت: نحوه و میزان برخورد با متخلفان این امر بازدارنده نیست و همین موجب شده تا عده ای از ساکنان بافت بی توجه به قانون ممنوعیت به ساخت سازهای غیرمرتبط با فضای بافت بپردازند. در سال های گذشته استفاده از کاشی در نمای ساختمان های بافت تاریخی ممنوع شد اما ساکنان بی توجه به این امر اقدام به کاشی کاری کردند که این امر باعث مخدوش کردن فضای تاریخی بافت شده است.
رئیس اداره میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری دزفول تصریح کرد: استفاده از کاشی همچنین موجب می شود تا نشت فاضلاب که یک تهدید بزرگ برای بافت محسوب می شود نیز تا زمان ریزش آن منزل نیز مشخص نشود.
آریایی نیا توضیح داد: براساس قانون میراث فرهنگی که در برنامه پنجم و شیشم توسعه نیز ذکر شده، شهرداری خانه هایی که دربافت قصد ساخت و ساز دارند را برای پایان کار و پروانه باید به میراث فرهنگی معرفی کند که در صورت عدم رعایت ضوابط از جمله استفاده از مصالح نامرتبط و ارتفاع زیاد این پروانه به آنها تعلق نخواهد گرفت و بعدها درهنگام فروش و یا اجاره آن منزل با مشکل مواجه خواهند شد اما با این وجود باز هم برخی ساکنان اقدام به ساخت و ساز نامرتبط و غیرمجازمی کنند. ازسویی این تخلف در سال های گذشته نیز به صورت متعدد تکرارشده است.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری دزفول با بیان اینکه بافت قدیم دزفول یک گنجینه آجری است و مردم باید در نگهداری از این میراث گرانبها کوشا باشند، خواستار ورود شورای فرهنگ عمومی شهرستان در امر تشویق مردم به توجه و نگهداری از این بافت شد.
معضل فرسودگی سیستم فاضلاب بافت
آریایی نیا در ادامه گفت: درحال حاضر فرسودگی سیستم فاضلاب، دفع ناقص فاضلاب، بد اجرا شدن سیستم فاضلاب و عدم آگاهی ساکنان بافت نسبت به نگهداری، بزرگ‌ترین آسیب و تهدید بافت تاریخی محسوب می‌شود. عمده خانه‌های موجود در بافت دارای لوله‌های فاضلاب قدیمی و فلزی هستند؛ بنابراین از اداره آبفا، فرمانداری و شهرداری انتظار داریم به‌صورت جدی در این قضیه ورود کنند تا از تکرار حوادث احتمالی و به خطر افتادن جان ساکنان بافت جلوگیری شود.
وی توضیح داد: جوی های قدیمی فاضلاب که در بافت قرار دارند با سرد و گرم شدن هوا ترک برمی دارند ضمن اینکه اقدامات غیراصولی ساکنان نظیر تردد خودرو در محلات بافت نیزموجب تخریب و نشت لوله های فاضلاب می شود که این نشت فاضلاب از عوامل اصلی تخریب منازل در بافت تاریخی است که باید با همکاری و همدلی ادارات مذکور و با یک اعتبار مناسب این معضل برطرف شود.
رئیس اداره میراث فرهنگی دزفول همچنین تخریب عمدی برخی خانه ها توسط ساکنین را از دیگر معضلات بافت تاریخی عنوان کرد و گفت: بررسی کارشناسان نشان می دهد علت ریزش تعدادی از منازل بافت که دارای سکنه هستند بستن آبراه موجود در پشت بام و باز نگه داشتن شیر آب در پشت بام توسط صاحب آن خانه است، چرا که در چندسال اخیربارندگی ها زیادنبوده و این منازل بیش از یک یا دوقرن دوام آورده اند و اقدام عمدی ساکنین فعلی آنها برای تخریب و ساخت مجدد ، کاملاً مشهود است.
وی بیان کرد: همواره ازسوی اداره میراث فرهنگی به این افراد پیشنهاد داده ایم که به جای تخریب سرمایه هویتی شهر، منازل خود را به اقامتگاه بوم گردی برای گردشگران تبدیل کنند تا با این اقدام علاوه بر پاسداشت بافت از ظرفیت این منازل درآمدزایی داشته باشند.
راه اندازی خانه های مسافر
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری دزفول اضافه کرد: گردشگر خارجی که برای بازدید این بافت وارد دزفول می شود قطعا از اقامت در منازل این بافت و استفاده از غذاهای اصیل و سنتی دزفول استقبال خواهد کرد؛ بنابراین اگر نها ۱۰۰ خانه از این بافت توسط ساکنانی که از تمکن مالی برخوردار هستند به خانه مسافر تبدیل شود و آنها به اسکان و پذیرایی از گردشگران در اتاق هایی از منازل خود بپردازند، می توانیم شاهد شکوفایی اقتصادی از طریق بافت برای ساکنان و یک عامل تشویقی برای نگهداری از بافت توسط آنان باشیم.
آریایی نیا یادآور شد: خیران دزفولی می توانند با دریافت تسهیلات کم بهره از سوی میراث فرهنگی اقدام به خرید و بهسازی برخی منازل تاریخی موجود در بافت کنند و از آنها به عنوان خانه مسافر، سفره خانه سنتی و دیگر کاربری های فرهنگی نظیر کلاس های آموزشی و فرهنگی و یا ایجاد محیطی همانند نگارخانه و نمایشگاه استفاده کنند ضمن اینکه این افراد از سوی اداره میراث و فرمانداری دزفول مورد حمایت قرار خواهند گرفت.
وی تصریح کرد: این طرح و تسهیلات شامل ساکنان خانه های تاریخی در بافت نیز می شود.
۵ طرح مرمتی در بافت اجرا می شود
آریایی نیا درادامه درخصوص اقدامات وطرح های مرمتی این اداره در بافت تاریخی توضیح داد: سال گذشته با دریافت اعتبارات استانی، هشت پروژه اجرایی از جمله مرمت و بهسازی پل قدیم و خانه های تاریخی و ثبت ملی سوزنگر، زرگر، صنیعی و طلوعی توسط اداره میراث فرهنگی دزفول اجرا شد.
وی ادامه داد: برای سال جاری نیز با پیگیری های متعدد موفق به تصویب اعتبار برای مرمت و بهسازی پنج اثر ارزشمند در بافت تاریخی دزفول شدیم ضمن اینکه اداره میراث علاوه بر این اعتبارات استانی، همواره با مشارکت سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری دزفول اقدام به اجرای پروژه های مرمتی متعددی در بافت تاریخی می کند که در تمام طول سال ادامه دارد.
رئیس اداره میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری دزفول در ادامه با اشاره به وعده های برخی مسئولان دزفول مبنی بر دریافت اعتبار برای بافت تاریخی گفت: اینگونه وعده ها تاکنون محقق نشده اند و از طرفی انتشار اخبار موجب می شود تا انتظار مردم از اداره میراث فرهنگی شهرستان بالا برود در حالی که تاکنون اعتبار خاصی تصویب و یا تخصیص نیافته است. زمانی که خانه تاریخی و ثبت ملی فیروزی (آرامش) فرو ریخت جلسه ای با حضور مسئولان استان و شهرستان در فرمانداری برگزار شد و در آن جلسه تعدادی از مسئولان وعده دادند برای مرمت این خانه و سایر خانه های در خطر ریزش بافت اعتبار تامین خواهند کرد اما تاکنون هیچگونه اعتباری به ما داده نشده است.
آریایی در پایان تاکید کرد: بافت تاریخی دزفول یک سرمایه عظیم ملی محسوب می شود که در صورت توجه و استفاده از ظرفیت های آن می تواند نقش بسزایی در توسعه گردشگری و شکوفایی اقتصادی منطقه از نظر گردشگری داشته باشد. از سویی مشکلاتی که این گنجینه آجری را تهدید می کند نیازمند اعتبارات کلانی هستند که از عهده شهرستان خارج است؛ بنابراین تقاضا داریم تا مسئولان استانی و کشوری با درک اهمیت و جایگاه این بافت در راستای تخصیص اعتبارات برای احیا و رونق این بافت اقدامات موثری انجام دهند.
ایجاد مسیر بافت گردی
مدیرسازمان نوسازی و بهسازی شهرداری دزفول نیز در گفت و گو با خبرنگار مهر درخصوص طرح های مرمتی در بافت تاریخی دزفول اظهار کرد: این سازمان در طول سال همواره اقدامات مرمت و بهسازی کوچک و بزرگی را در سراسر بافت تاریخی انجام می دهد.
مسعود شامدیل افزود: مرمت بخشی از خانه ثبت ملی سهرابی، مرمت آسیاب های موجود در زیر پل جدید، مرمت و احیای خانه تاریخی قلقچی از جمله اقدامات سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری دزفول در بافت تاریخی است که طی سال گذشته اجرا شده است.
وی با بیان اینکه بر اساس اولویت ها همواره اقدامات مرمتی در بافت انجام می گیرد، گفت: در نوروز ۹۷ خانه تاریخی و باشکوه قلقلچی افتتاح شد که حاصل تلاش شبانه روزی و چند ماهه این سازمان بود ضمن اینکه هم اکنون درحال برگزاری مناقصه برای تحویل این خانه به بخش خصوصی هستیم تا از آن به عنوان یک رستوران سنتی یا طرحی مشابه با فضای سنتی و تاریخی استفاده شود.
وی، بهسازی و سنگ فرش معابر پیاده در بافت تاریخی را از برنامه های در دستور کار سازمان نوسازی شهرداری دزفول در سال جاری برشمرد و گفت: این طرح منوط به دریافت اعتبار از ستاد بازآفرینی کشور و شهرداری است.
مدیرسازمان نوسازی و بهسازی شهرداری دزفول همچنین ادامه داد: ایجاد یک مسیر بافت گردی از دیگر برنامه های در دستور کار ما برای سال جاری است. این مسیر بافت گردی از علی مالک آغاز و تا مسجد سیاهپوشان ادامه دارد، هرچند این مسیرها پراکنده هستند اما در طرح مذکور این مسیرها برای تبدیل به یک معبر به یکدیگرمتصل می شوند.
شامدیل با بیان اینکه طرح ترمیم و بهسازی آسیاب های زیرپل باستانی با مشارکت و نظارت اداره میراث فرهنگی در حال اجرا است، گفت: در نظر داریم برای سال جاری عملیات استحکام بخشی و مرمت دو باب خانه تاریخی و ثبت ملی دیگر را نیز در دستور کار قرار دهیم.
مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری دزفول همچنین از آغاز عملیات اجرایی پروژه احیای شهر زیر زمینی دزفول خبر داد و گفت: محدوده بافت کهن دزفول در گذشته شهری سه لایه بوده؛ شهری در زیر زمین (از طریق اتصال شوادون ها و قمش ها)، شهری روی زمین و شهری در بالای زمین (از طریق اتصال پشت بام ها و ساباط ها) که متاسفانه در اوایل قرن اخیر و همزمان با آغاز شهرنشینی مدرن و احداث خیابان های اصلی شهر، بسیاری از پیوستگی محلات دچار آسیب شده اما شهر زیر زمینی دزفول، با توجه به قرار گرفتن در عمق زمین همچنان دست نخورده باقی مانده و فقط بخش هایی از آن به دلیل تغییر سبک زندگی مردم بدون استفاده مانده و فرو ریخته است.
شامدیل ادامه داد: شهر زیر زمینی دزفول شامل شبکه گسترده از اتصال شوادون های خانه های تاریخی و همچنین کانال های زیر زمینی آب بر، برای انتقال آب رودخانه به قمش ها است که این شبکه های زیر زمینی در تمام بافت تاریخی دزفول، گسترده بوده و شهر زیر زمینی دزفول را تشکیل داده است.
وی اضافه کرد: از این روی احیای این شهر شگفت انگیز، زمینه توسعه گردشگری شهرستان دزفول و به تبع آن استان خوزستان را فراهم می کند.
مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری دزفول بیان کرد: با توجه به جذابیت بالای این شهر زیر زمینی، سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری دزفول، با درک اهمیت احیای آن و نقش مهم و کلیدی این پتانسیل گرانبها، در توسعه صنعت گردشگری جنوب کشور، اقدامات گسترده ای را در راستای احیای آن آغاز کرده است.
وی یادآور شد: در حال حاضر این پروژه در دو جبهه کاری در محله سیاهپوشان واقع در شمال بافت تاریخی دزفول و محله های پیرنظر، چولیان و مسجد در مرکز شهر دزفول توسط سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری دزفول در حال اجرا است.
به گزارش مهر، عباس پاپی زاده نماینده مردم دزفول در مجلس شورای اسلامی نیز مدتی پیش در یکی از سخنرانی های خود ضمن هشدار نسبت به نابودی بافت کهن و تاریخی دزفول گفت: تخصیص اعتبار ویژه برای ساماندهی ۲۷۰ هکتار بافت قدیم دزفول ضروری است.
وی افزود:از آنجا که در بودجه سال جاری اعتبار قابل توجهی به مرمت و ساماندهی بافت های قدیمی کشور اختصاص یافته بنابراین از استاندار خوزستان انتظار می رود سهم قابل توجهی از محل این اعتبارات را به حفظ بافت تاریخی دزفول اختصاص دهد.
بافت تاریخی نیازمند نگاهی ملی
به گزارش مهر، بافت کهن دزفول نماد قرن‌ها خاطره جمعی و هویت اجتماعی و فرهنگی ساکنان بومی این شهرستان است، وجود بافت‌های تاریخی در هر شهری فرصتی برای افزایش اشتراکات ساکنان آن شهر است و مطابق با بررسی‌ها، شهرهایی که در خصوص بافت خود اقدامات مؤثری انجام داده‌اند در حفظ هویت اجتماعی خود نیز تا حد زیادی موفق بوده‌اند، از این رو مسئله بهسازی و نوسازی بافت تاریخی دزفول یکی از مسائل حائز اهمیت و انکارناپذیر در موضوعات فرهنگی و اجتماعی است.
واقعیت این است که بافت تاریخی دزفول که با معماری اصیل و کم نظیر خود در گذر هزاره‌ها جان سالم به در برده، این سالها در پی بی مهری های سازمان میراث فرهنگی کشور و استان و تلاش ناکافی مسئولان شهرستان با بحران هایی مواجه است که اگر برای رفع آنها یک اقدام کامل و اصولی صورت نگیرد به زودی باید شاهد تخریب بخش های زیاد دیگری از این مجموعه باشیم چرا که مشاهدات نشان می دهد که با وجود تمام تلاش‌های اداره میراث فرهنگی، مجموعه شهرداری دزفول و سازمان نوسازی و بهسازی در جهت بهبود وضعیت بافت، به دلیل گستردگی بافت و هزینه بر بودن طرح‌ها، سرعت فرسودگی و آسیب‌های این مکان تاریخی بسیار بیشتر از توجهات بوده است در حالیکه شایسته بود در تمام این سالها سازمان میراث فرهنگی کشور و یا استان با درک اهمیت و جایگاه این موزه آجری و با توجه به گستردگی وسعت و تعدد بناهای ارزشمند موجود در بافت دزفول برای آن یک بودجه اختصاصی در نظر می گرفت تا از این سرمایه عظیم ملی در حوزه میراث فرهنگی به درستی بهره برداری شود.
بدیهی است بافت تاریخی دزفول به عنوان یک مجموعه تاریخی و ملی بایستی به شایستگی معرفی و مرمت شود که در این مسیر علاوه بر همراهی انجمن های مردمی، خیرین شهرستان و ادارات مختلف، رفع بحران های پیش روی این گنجینه آجری نیازمند نگاهی ملی و فرامنطقه ای ازسوی سازمان میراث فرهنگی کشور است تا با رونق بیشتر به عنوان یکی از سرمایه های غنی معماری، تاریخی و فرهنگی کشور حفظ شود.
به نظر می رسد وجود یک تشکیلات مجزا همانند ایجاد یک شهرداری بافت قدیم با استفاده از اعتبارات ملی می تواند مهمترین راهکار برای رهایی بافت تاریخی دزفول از کابوس ویرانی باشد که این امر نیازمند توجه و همت مسئولان شهرستان و استان و پیگیری های آنان برای جذب اعتبار و تحقق این طرح است تا بافت تاریخی دزفول که یک سرمایه ملی محسوب می شود همچنان با همان شکوه و عظمت تاریخی، به حیات خود ادامه دهد.
