بهار خوزستان در محاصره طوفان‌های خاک است

اسفند است، اول اسفند ماه، وقتی زمستان آبستن بهار است؛ بهار اهواز چهره در نقاب خاک دارد، بنفشه خاک زمین خاک هوا خاک، اسفند است، خوزستان است، بهار در محاصره طوفان‌های خاک است.

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) منطقه خوزستان، استان خوزستان این روزها بیش از ده سال از آغاز نخستین گرد و غبارهایش را سپری می کند، در حالی که زور ذرات ریز  به برق‌های فشارقوی چربید و مردم شهرها، این روزها سال‌های جنگ را دیگرباره تجربه کردند؛ بیش از 12 ساعت بی‌برقی در روز، قطع شدن آب و تاریکی در سطح شهرها زندگی را برای خوزستانی‌ها سخت و طاقت‌فرسا کرده است، فانوس‌های قدیمی و بسته‌های شمع این روزها از انبارهای قدیمی بیرون آمده و مهمان دوباره خانه‌های خوزستانی‌ها شده‌اند.

این در حالی است که در سال‌های نه چندان دور دولت‌ها قول همکاری برای رفع پدیده ریزگردها در استان داده بودند.

در همین راستا معصومه ابتکار-رییس سازمان حفاظت محیط زیست-  با حضور در استودیو شبکه خبر اظهار کرده بود: منشا گرد و غبار خوزستان پدیده در وهه اول داخلی بوده ولی در روزهای پایانی، یک جبهه خارجی به آن اضافه شده است.(ایسنا- 26/11/93)

استاندار وقت خوزستان عبدالحسن مقتدایی، نیز در ارتباط زنده با استودیو شبکه خبر در این باره گفت: با تاکید رییس جمهور، قرار بوده که خانم ابتکار و آقای نوبخت به استان سفر کنند اما توصیه من این است که حتما با مصوبات راهگشا و ضروری به خوزستان سفر داشته باشند. (ایسنا- 26/11/93)

سیدشریف حسینی، نماینده وقت مردم اهواز در مجلس شورای اسلامی نیز در همان برنامه، اظهار کرد: امسال(سال 93) از 14 بار وقوع پدیده گرد و غبار در خوزستان، 9 تا 10 مرتبه آن مربوط کانون‌های داخلی بوده است. 280 هزار هکتار از زمین‌ها در استان خوزستان، کانون‌های داخلی گرد و خاک است. قرار بود 200 هزار هکتار توسط مجموعه نفت در دولت قبل مالچ‌پاشی شود که تنها 12.5 آن اجرا شد و سپس به دلیل عدم تامین اعتبار، تعطیل شد. (ایسنا- 26/11/93) وی در همان برنامه به خسارت بیش از 900 میلیارد تومانی به کشاورزان خوزستانی بر اثر گرد و غبار اشاره کرد.

ابتکار پیش از نیز گفته بود: غیر از کشور عراق که به دلیل نا امنی عملا امکان اجرای طرحهای مقابله با آلودگی هوا را ندارد؛ در نقاط دیگر و مخصوصا در داخل کشور خودمان برنامه‌هایی در دست اقدام داریم. یک بودجه ملی برای مقابله با گرد و غبار مشخص کرده‌ایم و برنامه‌هایی در دست اقدام است. ما تصمیماتی را در ارتباط با ادامه طرحهای مالچ‌پاشی و همچنین کاشت گونه‌های مقاوم که سبب تثبیت خاک شود، در پیش داریم.(ایسنا 13/11/93)

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست همان روزها به  تصویب برنامه ای برای برخورد با معضل گرد و غبار در 26 بهمن  93 اشاره کرد و دست های خویش و دولت برای سفر به خوزشتان پر عنوان کرد  و گفت: یک بسته اجرایی برای مقابله با گرد و غبار داریم که برنامه دولت را برای یک ماه باقی مانده از امسال و تمام 12 ماه سال آینده در مقابله با گرد و غبار تبیین می کند. دولت تاکید داشت به طور مثال سازمان هواشناسی موظف به تجهیز دستگاه‌های هشدار و پیش آگهی شده و وزارت جهاد کشاورزی موظف به انجام عملیات مالچ‌پاشی و درختکاری به میزان 30 هزار هکتار است. همچنین وزارت بهداشت باید نیازهای درمانی و اورژانس را تامین کند. دو جداره سازی در و پنجره‌ها به ویژه در ساختمان‌های عمومی، ترویج حمل و نقل عمومی، تغییر زمان پروازها به شب و آگاه سازی مردم هم بخش دیگری از این برنامه ها ست. در واقع تقسیم کار خیلی جدی انجام شده و آن همراستایی که خیلی مهم و ضروری است، دراین جلسه اتفاق افتاد. در نهایت هم قرار شد با حضور معاونان این دستگاه ها به خوزستان برویم و این بسته اجرایی را در سطح محلی اجرایی کنیم. (گفت و گوی ابتکار با روزنامه اطلاعات به نقل از ایسنا28/11/93)

خبرنگار روزنامه ایران در همان روزها از ابتکار می پرسد: در جدیدترین واکنش به خبر حذف اعتبار ریزگردها در بودجه 94 سید شریف حسینی(نماینده وقت مردم اهواز در مجلس) گفته است که در بودجه 93 مبلغ 55 میلیارد تومان برای مقابله با ریزگردها اختصاص داده شده بود که از این میزان یک ریال هم به خوزستان اختصاص نیافت و از سازمان حفاظت محیط زیست خواسته گزارش هزینه‌کرد این اعتبار را ارائه کند. نظر شما درباره این ادعا چیست؟ ابتکار پاسخ داد: بخشی از این اعتبارات صرف خرید دستگاه‌های سنجش آلودگی هوا برای ذرات دو و نیم میکرونی شده و در 15 شهر خوزستان نصب شده است. بخشی هم از این اعتبارات در استان‌های دیگر که با معضل ریزگرد درگیر هستند، صرف شده است. اما 55 میلیارد تومان در مقابل اعتباری که برای ساخت سدها داده می‌شود چیزی نیست. مجلس چهار هزار میلیارد تومان برای ساخت سد در کشور مصوب می‌کند اما برای حل ریزگرد که کل ایران را درگیر کرده 55 میلیارد تومان تخصیص می‌دهد! (گفت‌وگوی روزنامه ایران با ابتکار به نقل از ایسنا 28/11/93)

خوزستان اما حتی پس از برنامه‌ای که ابتکار و هیات دولت از اجرای سریع 12 ماهه آن خبر دادند(تا پایان سال 94) بهره‌ای نبرده است یا اگر هم بهره‌ای بوده است آنقدر ناچیز بوده است که به چشم مردم نیامده است و گرد و غبار تقریبا 24 ماه پس از قول‌های خانم ابتکار چهره‌ای دیگر از خود را دوباره در  بهمن 95 به خوزستانی‌ها نشان داد؛ شبکه برق خوزستان بر اثر آلودگی با ذرات گرد و غبار روز 8 بهمن ماه  و بر اثر رطوبت هوا در 23 بهمن ماه  آسیب دید و شهرهای خوزستان در خاموشی فرو رفتند.وزیر نیرو همان روز به اهواز سفر می‌کند و در سفر خود علت قطع برق را این چنین اعلام کرد: گرد و غبار دارای املاحی بود و با اضافه شدن رطوبت تاسیسات و رِل های حفاظتی صنعت برق را حساس کرده و تجهیزاتی که باید به صورت کامل عایق بوده به صورت هادی در می‌آیند و آنچه که شرایط محیطی ایجاب کرده سبب ایجاد مشکلات شده است. (ایسنا 23/11/95)

ضیاءالدین شعاعی مدیر ستاد ملی مقابله با پدیده گرد و غبار با بیان این‌که برنامه‌های ما برای کنترل کانون‌های گرد و غبار اهواز تنظیم و آماده شده است اما محدودیت‌های اعتباری مانع این شده که بتوانیم این برنامه‌ها را عملیاتی کنیم، گفته بود: چشم به راه اعتبارات دولت هستیم، در استان خوزستان حداقل باید روی 300 هزار هکتار از اراضی کار کنیم اما اعتبارات کافی نیست. (ایسنا 25/11/95)

جلسه مدیریت بحران اما شنبه 30 بهمن ماه در اهواز با حضور حضور اسحاق جهانگیری معاون اول رییس جمهور در اهواز برگزار شد.  وزرای دفاع، اطلاعات، نیرو، کشور، کشاورزی، رفاه و سپاه به همراه سرلشگر باقری رییس ستاد کل نیروهای مسلح، معصومه ابتکار رریس سازمان محیط زیست، سردار جلالی رییس سازمان پدافند غیرعامل و اکبر ترکان برگزار و مسئولان خوزستان در این جلسه حضور داشتند.

محمود حجتی وزیر کشاورزی پس از جلسه ستاد بحران دولت در جمع خبرنگاران اظهار کرد: از روز پنج‌شنبه نهال کاری را در حدود ۳۰ تا ۴۰ هزار هکتار زمین آغاز کرده‌ایم. در میان مدت هم بنا داریم که بین 800 تا ۹۰۰ هزار هکتار زمین از نظر بیولوژیکی تقویت کنیم. این زمین‌ها عمده بیابان‌های خوزستان را تشکیل می‌دهند. ما در حال بازنگری طرحی در این زمینه داریم و در برنامه میان مدت پنج ساله نهال‌کاری، جنگل‌کاری و بذرکاری و بذرپاشی را در این مناطق انجام می‌دهیم. (ایسنا30/11/95)

 از سوی دیگر علی ساری نماینده مردم اهواز با انتقاد از عدم تامین اعتبارات مقابله با ریزگردها گفت: در سال ۹۳، ۲۴۵ میلیارد تومان اختصاص داده شد اما تنها ۱۹میلیارد تومان محقق شده است. مساله در بحران خوزستان انتقال آب است و معضل اصلی این است که کسی به فریاد مردم خوزستان نمی‌رسد. قطع برق ناشی از ریزگردها است که به دنبال انتقال آب از سرشاخه‌های کارون پدید آمده است. (ایسنا 23/11/95)

همچنین رییس مجمع نمایندگان خوزستان حجت الاسلام مجید ناصری‌نژاد در خصوص جلسه (30 بهمن ماه) مدیریت بحران در دولت که در رابطه با مسایل اخیر خوزستان برگزار شد، اظهار کرد: به نظر نمی‌رسد چیزی از این جلسه عاید مردم خوزستان شود. این جلسه برای مردم خوزستان هیچ خروجی موثری نداشت و قدم اساسی برای حل مشکلات اساسی استان در این جلسه برداشته نشد. جمع‌بندی ما از جلسه روز گذشته مدیریت بحران در دولت واقعا مثبت نیست و نگرانیم که نکند دوباره تاکیداتی که در این جلسه مبنی بر مهم بودن و در اولویت بودن خوزستان مطرح می‌شد باز هم به فراموشی سپرده شود پرتقال فروش کجاست؟ تدبیرهایی که قرار بود 13 ماهه اثراتشان را بشود دید کجا رفته است؟ بودجه مربوط به ریزگردهای خوزستان کجاست؟ چه شده است؟ اصلا در بودجه 95 اعتباری در باره تمرکز دولت بر حل بحران ریزگردها آمده است؟ این همه آمد و رفت مدیران حاصلش چه خواهد بود؟ چرا هیچ نماینده‌ای از عملکرد دولت در این باره راضی نیست؟ چرا مردم راضی نیستند؟ چه بسا اگر برنامه مبارزه با ریزگردها توسط دولت اصولی پیش رفته بود 2 سال از این 5 سال زمان تعیین شده توسط وزیر کشاورزی و سایر وزرای محترم دولت سپری شده بود و بخشی از کارها پیشرفت کرده بود. آن وقت مردم خوزستان بارقه‌های امیدشان در این تیرگی، روشن بود؛ اگر چه کور سو بود؛ ولی آنقدر این مردم صبورند که از ورای هر تیره گی سوی امید را ببیند و قدر بنهند؛ همان مردمی که سال‌های جنگ استان را ترک نکردند که مبادا دشمن وجبی از خاکشان را اشغال کند؛ همان مردمی که تن زخمی خود و فرزندان خود را سپر تانک‌های دشمن کردند که وطن، وطن بماند و سرفراز."به رغم اصرار و پیشنهاد مسئولین و دوستانش، حاضر به ترک اهواز و ستاد جنگ‏های نامنظم و حرکت به تهران برای معالجه نشد و تمام مدت را در همان ستاد گذراند، در حالی که در کنار بسترش و در مقابلش نقشه‏های نظامی منطقه، مقدار پیشروی دشمن و حرکت نیروهای خودی نصب شده بود و او که قدرت و یارای به جبهه رفتن نداشت، دائماً به آنها می‏نگریست و مرتب طرح‏های جالب و پیشنهادات سازنده در زمینه‏های مختلف نظامی، مهندسی و حتی فرهنگی ارائه می‏داد. کم‏کم زخم‏های پای او التیام می‏یافت و او دیگر نمی‏توانست سکون را تحمل کند و با چوب زیربغل به پا خاست و بازهم آماده رفتن به جبهه شد" این را درباره مصطفی چمران نوشته‌اند سال‌های ابتدایی جنگ وقتی در کنار مردم خوزستان ایستاده بود. پیش از این او نماینده مردم تهران، نماینده امام خمینی (ره) در شورای عالی دفاع بود. او چمران بود. جنوب دیگر بار چمران می‌خواهد و علم‌الهدی‌ها و جهان‌آراها و  باکری‌ها و .. که مردانه برای خاک وطن ایستادگی کنند.از هوای خوزستان خاک می‌بارد، روشنایی شب‌ها تیره است، بیماری‌های تنفسی گریبانگیر مردم  و خدا می‌داند حاصل اثرات آلاینده‌ها در آینده چه تاثیراتی را بر حوزه سلامت و ژنتیک مردم این خطه از خاک ایران خواهد داشت. ما فرزندانمان را به خاک می‌سپاریم. ما؛ همان مردم خوزستانی که خمینی کبیر (ره) برایمان فرموده است "خوزستان دین خود را به اسلام ادا کرد". ما ایستاده‌ایم و در راه کشورمان ایستاده جان خواهیم داد؛ چون نخل‌های زخمی‌مان. چون زمین‌های تشنه‌مان که هنوز در دامان خود شقایق دارند؛ اگر چه شکسته پیکرند؛ و سخاوت خود را زینت بخش آسمان وطن می‌کنیم؛  اگر چه آسمان‌مان رنجور و خاکی است. چه تازیانه ها که با تن تو تاب عشق آزمود/ چه دارها که از توگذشت سربلند/ زهی شکوه قامت بلند عشق که استوار ماند در هجوم هر گزند. (هوشنگ ابتهاج)

گزارش از: مریم مهدیپور