چرا آبادان پس از جنگ تحمیلی آباد نشد؟

آبادان - ایرنا - پنجم مهرماه هر سال یادآور سالروز شکست حصر آبادان در سال 1360 و عملیات ثامن الائمه (ع) با رمز «نصر من الله و فتح قریب» در سه محور دارخوین، فیاضیه و جاده آبادان - ماهشهر است، ولی با گذشت حدود سه دهه از پایان جنگ، مردمان این خطه همچنان از برخی امکانات اولیه محرومند.

نامش «آبادان» بود با یک دنیا آبادانی و رونق؛ حالا زخم های هشت سال دفاع مقدس از آن شهری با شهرت «جنگ زده» ساخته است، «آبادان» باگذشت بیش از یک ربع قرن از پایان جنگ دیگر آبادان نشد.
آبادان از معروف ترین شهرهای نفتی خاورمیانه بوده که در 100 سال گذشته به وجود آمده است.
اگرچه قبل از نفت به واسطه بخش کشاورزی و تولید خرما، صید ماهی و اندک تجارتی در مناطقی نظیر بندر اروندکنار، بندر چوئبده و یا اطراف زیارتگاه خضر نبی جمعیت قلیلی مستقر بود، اما آبادان به واسطه حضور صنعت نفت شاکله شهری به خود گرفت.
با کشف نفت در کوه های مسجدسلیمان و تصمیم به انتقال آن از طریق مرزهای آبی، چند گزینه طرح و بلافاصله از میان آنها جزیره آبادان انتخاب شد.
گزینه ای که بیشتر تحت تاثیر اقلیم منطقه بود تا یک تصمیم سیاسی، بر این اساس، آبادان پس از ۲ دهه به معروف ترین شهر نفتی خاورمیانه تبدیل شد و نقش استراتژیک آن در جنگ جهانی دوم و محوریت آن در جنبش ملی شدن صنعت نفت از آن چهره ای جهانی ساخت.
مهاجرت مردم از گوشه و کنار کشور به آبادان موجب شد که در دهه ۳۰ جمعیت آن بیش از دو برابر جمعیت شهر اهواز با قدمتی بیش از یک هزار سال شود. رشد اقتصادی و رشد جمعیت شهرستان آبادان بیشتر تحت تأثیر ساخت و سازهای صنعتی و غیر صنعتی بخش نفت شکل گرفت.
ساخت پالایشگاهی بزرگ که سال ها لقب بزرگ ترین پالایشگاه جهان را یدک می کشید در کنار ساخت وسازهای مناطق اداری، مسکونی، تفریحی و آموزشی سبب مهاجرت افراد و خانواده هایی شد که برای زندگی بهتر و رفاه بیشتر راهی آبادان می شدند.
*** جنگ و بازگشت به عقب آبادان
تحمیل جنگ هشت ساله بر این منطقه، سرنوشت ساحل آرام آبادان را کاملا متلاطم و دگرگون کرد.
در آخرین روزهای شهریور ۱۳۵۹ جنگ با یورش ددمنشانه ارتش عراق علیه ایران آغاز شد.
چرایی و چگونگی آغاز جنگ و اینکه چگونه فرزندان این مرز و بوم از کشور دفاع و ایستادگی کردند خود داستانی است مفصل که خارج از چارچوب نوشتار حاضر است.
تیرماه ۱۳۶۷ با پذیرش قطعنامه ۵۸۶ آتش بس اعلام و تلاش برای بازسازی مناطق آسیب دیده از جنگ هشت ساله همچون شهرستان آبادان از سال ۱۳۶۸ آغاز شد.
اگر چه بعد از چند سال به صورت رسمی ختم بازسازی اعلام شد اما وضعیت شهرهای آبادان و خرمشهر به گونه ای است که گویی جنگ هشت ماه پیش به پایان رسیده است.
شاید علت این موضوع در تعریف و تلقی بازسازی است که گویا در وصله و پینه کردن در و دیوار و خیابان ها خلاصه شده است.
پس از پایان جنگ تحمیلی، بازسازی آبادان و خرمشهر و دیگر شهرهایی که در آن دوره آسیب دیده بودند، آغاز شد ولی این دو شهر که به علت قرار گرفتن در کانون اصلی حملات دشمن بیشترین خسارت ها را متحمل شده بودند هنوز به صورت مطلوبی بازسازی نشده اند و آثار جنگ در جای جای این شهر ها قابل مشاهده است.
از سویی دیگر مردم معتقدند، مسئولان فقط در سالگرد آزاد سازی خرمشهر و یا سالگرد شکست حصر آبادان به یاد این دو شهر می افتند که آن هم پس از برگزاری چند مراسم تشریفاتی به پایان می رسد.

*** عقب ماندگی و مشکلات انباشته آبادان و خرمشهر
مردم ابادان و خرمشهر با گذشت حدود 30 سال از پایان جنگ، هنوز با مشکلات زیرساختی نظیر بیکاری بالا، فرسودگی بیش از حد شبکه آبرسانی، روان شدن فاضلاب در برخی مناطق شهر و نامناسب بودن فضای معماری شهری در مقایسه با دیگر شهرهای کشور دست و پنجه نرم می کنند.

*** دلایل عقب ماندگی آبادان و خرمشهر در گفت و گو با یادگار روزهای حماسه
علی سلیمیان از یادگاران دوران دفاع مقدس و جانباز آبادانی 45 درصد جنگ تحمیلی که سه بار در آن روزها مجروح می شود، در گفت و گو با ایرنا به تبیین مشکلات آبادان و خرمشهر و تشریح ظرفیت های این دو شهرستان برای توسعه پایدار می پردازد.
سلیمیان این روزها عضو شورای سیاستگذاری پیشکسوتان جهاد و شهادت، عضو معاونت پژوهش و آموزش مجمع تشخیص مصلحت نظام و مدرس دانشکده فرماندهی و ستاد دانشگاه امام حسین علیه السلام است.
وی دارای مدرک کارشناسی ارشد در رشته مدیریت علوم دفاعی است.

*** مردم آبادان و خرمشهر و گردشگران ورودی از سواحل زیبا محرومند
وقتی جنگ تحمیلی پایان یافت، راهبرد اشتباهی که در پیش گرفته شد، این بود که به جای اینکه به شهروندان بازگشته به شهر از مهاجرت، ماهیگیری یاد دهیم، آنها را جیره خوار کردیم.
تولیدکننده ها و کارآفرینان به دلیل وقوع جنگ از این دو شهرستان رفته و در شهرهای دیگر سرمایه گذاری کرده بودند و وقتی مردم بازگشتند، آنها را به سمت تولید حرکت ندادیم و مردم نیز چشمشان به کمک های نهادهای حمایتی بود.
وقتی موضوع بازسازی پیش آمد، به دوستان پیشنهاد دادیم که خرمشهر در جای دیگر ساخته شده و ویرانی های جنگ به عنوان نمادی از مظلومیت ملت ایران در جنگ هشت ساله و ظرفیتی برای رونق گردشگری بماند که مورد قبول قرار نگرفت.
وقتی نگاه امنیتی غالب شود، مردم آبادان و خرمشهر از مواهب خدادادی سواحل اروندرود و کارون بی بهره می شوند.
اگر به دنبال امنیت پایدار هستیم، آن را باید در رونق تجارت و اقتصاد و تعامل با کشورهای همسایه جست و جو کنیم، بده بستان های اقتصادی و فرهنگی ما با کشورهای همجوار ضعیف است.
*** برخی مدیران دستگاه های اجرایی آبادان دلسوز شهرستان نیستند
آبادان به دلیل داشتن فرهنگ غنی خود، رنگین کمان پذیرش و میزبانی از اقوام مختلف نظیر ترک، لر، بوشهری، بلوچ، بندرعباسی و حتی خارجی ها بوده است.
وقتی جنگ به وقوع پیوست، این اقوام به شهر یا وطن اصلی خود بازگشتند و هنگامی که جنگ پایان یافت، چیزی نصیب مردم بومی شهر نشد و بسیاری از اعتبارات بازسازی شهرهای آبادان و خرمشهر در شهرها و استان ها دیگر هزینه شد.
تجربه موفقی که در جنگ تحمیلی داشتیم، مدیریت واحد بود ولی این روزها شهر از برخی تصمیم های مقطعی و کارشناسی نشده رنج می برد.
باید در شهر مدیریت مدیریت واحد و منسجم حاکم شود.

*** تجربه مدیران سال های دفاع مقدس در مدیریت فعلی استفاده شود
مدیرانی که این روزها در مسئولیت های کشوری به مردم خدمت می کنند، بسیاری از آنها در آبادان و دانشکده نفت این شهر آموزش دیده اند، این مدیران در دوران سخت جنگ، آن را به خوبی مدیریت کردند و در مقطع فعلی نیز در مسئولیت های سپرده شده موفقند، باید از این تجربیات برای ساختن شهر استفاده شود.
معتقدم که آنگونه که باید و شاید از توانمندی و قابلیت فکری و مشورتی این نیروها استفاده نشده است.
بسیاری از مدیرانی که در آبادان یا خرمشهر خدمت می کنند از توانمندی ها و قابلیت های فراوان این شهرستان ها برای توسعه پایدار آن بی خبرند.
6125 خبرنگار:مسعود گادار** انتشار دهنده:سیدبهادر حسینی

انتهای پیام /*