سلام خوزستان
انتشار اخبار سیاسی- اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی خوزستانسلام خوزستان
انتشار اخبار سیاسی- اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی خوزستاناخبار سیاسی روز
به گزارش خبرگزاری صدا وسیما، ماری هارف گفت: ایران اصلا تعهدات خود را نقض نکرده است. ما به صورت علنی گفتیم که آنها می توانند مقدار ذخایر را تغییر دهند تا در سی ام ژوئن به کمتر از مقدار خاصی بازگردند.
وی گفت: آژانس بین المللی انرژی هسته ای بارها تایید کرد که ایران از طرح اقدام مشترک تبعیت کردند. مسئله بر سر نحوه رساندن ذخایر به زیر سیصد کیلوگرم در اوایل اجرای توافق نهایی است. ما در حال گفتگو درباره شیوه هایی هستیم که آنها می توانند این کار را انجام دهند اما این مسئله که آمریکا از اتفاقاتی که افتاده، اطلاع نداشته است و یا با دیدن این گزارش متعجب شده است و این مانعی بر سر مذاکرات است، پوچ است.
عباس کاظمی در گفت‌وگو با مهر در تشریح برنامه جدید افزایش امنیت فروش ایران به مشتریان در قالب برنامه‌ای ۲۵ ساله، گفت: ایران برنامه افزایش صادرات و فروش نفت خام را به عنوان یک برنامه اولویت دار و محوری در دستور کار قرار داده است.
مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران با اعلام اینکه بدون شک پالایشگاه سازی در خارج کشور امنیت برای فروش نفت خام ایران را افزایش می‌دهد، تصریح کرد: به عبارت دیگر، با ساخت پالایشگاه در خارج کشور ایران می تواند برای مدت چند دهه بر روی یک مشتری پایدار و دائمی حساب باز کند و این پالایشگاه ها امنیت برای عرضه و تقاضای نفت خام ایران را در بلند مدت تامین خواهند کرد.
معاون وزیر نفت تاکید کرد: ساخت پالایشگاه با مشارکت سرمایه گذاران بین‌المللی در خارج کشور دستکم برای یک مدت ۲۰ تا ۲۵ ساله امنیت فروش و صادرات نفت خام از ایران را تضمین خواهد کرد.
این مقام مسئول با بیان اینکه تاکنون مذاکراتی با چند سرمایه گذار خارجی از جمله هیات‌های تجاری از هند، چین و برزیل انجام داده ایم و حتی به منظور ساخت یک پالایشگاه نفت خام ۳۰۰ هزار بشکه ای تفاهم نامه اولیه با یک شرکت برزیلی امضا شده است، اظهارداشت: براساس توافقی که با این شرکت برزیلی انجام شده، خوراک این پالایشگاه صرفا نفت خام است و قصد داریم با ساخت این پالایشگاه، امنیت بلندمدت برای تقاضای نفت خام صادراتی ایران را ایجاد کنیم.
وی افزود: مذاکرات متعددی هم با یک شرکت هندی برای ساخت یک پالایشگاه ۴۰۰ هزار بشکه ای نفت خام در این کشور انجام شده که در صورت توافق نهایی، این پالایشگاه هم قرار است با مشارکت ۵۰ درصدی ایران و این شرکت هندی احداث شود.
کاظمی با تاکید بر اینکه هم اکنون ساخت پالایشگاه نفتی در هند صرفا در مرحله مذاکره است، تصریح کرد: تاکنون هیچ‌گونه توافق‌نامه و یا تفاهم نامه مشترک همکاری با شرکت هندی امضا نشده و صرفا مذاکرات اولیه انجام شده است.
معاون وزیر نفت در خصوص ساخت پالایشگاه‌های مشارکتی ایران در سوریه و مالزی توضیح داد: هم اکنون ساخت تمامی این پالایشگاه ها در مالزی، اندونزی و احداث یک پالایشگاه در سوریه متوقف شده است.
مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران با اعلام اینکه حتی مبالغی که توسط شرکا برای انجام مطالعات واریز شده بود، به حساب دولت و شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران باز گرداننده شده است، خاطرنشان کرد: فعلا برنامه ای برای مشارکت در ساخت این پالایشگاه‌های نفت از سوی ایران وجود ندارد.
در نوامبر 2011، یوکیا امانو، مدیر کل آژانس بین‌المللی آژانس اتمی، همه اتهاماتی را که از سال 2002 تا آن زمان درباره احتمال انحراف برنامه هستهای ایران به سوی ساخت سلاح هستهای مطرح شده بود، در قالب ضمیمه‌ای با عنوان ابعاد احتمالی نظامی برنامه هستهای ایران به گزارش فصلی خود اضافه کرد تا چالش ادعاهای مطرح علیه ایران به شکلی سازمان یافته مطرح شود.
به گزارش «تابناک»، با وجود گذشت تقریبا چهار سال از انتشار آن ادعاها درباره ایران، بسیاری از این ادعاها و ابهامات درباره برنامه هستهای ایران حل شده، ولی مسائل باقی مانده، همچنان بر مسیر رسیدن به توافقی جامع بر سر پرونده هستهای ایران میان ایران و 5+1 سایه افکنده است.
چالش ابعاد احتمالی نظامی برنامه هستهای ایران یا PMD اکنون منجر به اختلافی جدی میان ایران و 5+1 و به ویژه ایالات متحده شده است. طرف ایرانی معتقد است، از آن جایی که این ادعاها ماهیتی سیاسی دارند، بدون وجود اراده‌ای جدی از سوی طرف مقابل، امکان بسته شدن این بحث وجود ندارد. در طرف مقابل، آمریکایی‌ها مدعی هستند باید برای حل این مسأله و هموار شدن راه توافق نهایی، برخی دسترسی‌ها به اماکن نظامی و تعدادی از مقامات نظامی و متخصصین هستهای ـ که اسامی آنها مستقیم و غیر مستقیم در گزارش‌های آژانس مطرح شده ـ به آژانس داده شود تا ابهامات و ادعاهای مطرح از سوی آژانس حل شود.
گفتنی است، ایران در سالهای گذشته همواره تأکید کرده است که مبنای این ادعاها، اطلاعاتی بوده که دولت آمریکا، رژیم اسرائیل و دیگران به آژانس داده‌اند. این گزارش با مروری بر ضمیمه گزارش آژانس در نوامبر سال 2011، مهم‌ترین ادعاهای مطرح علیه ایران را توضیح می‌دهد.
قالب گزارش آژانس
ضمیمه 65 پاراگرافی آژانس درباره «ابعاد نظامی احتمالی در برنامه هستهای ایران» در سه بخش تهیه شده است.
بخش A در ده پاراگراف، مرور تاریخی «تلاش‌های آژانس برای حل مسائل مربوط به دامنه و ماهیت برنامه هستهای ایران به ویژه نگرانی‌ها در مورد ابعاد نظامی احتمالی» است.
در بخش B و در پنج پاراگراف، «توصیفی کلی از منابع اطلاعات در دسترس آژانس و ارزیابی‌اش از اعتبار آن اطلاعات» ارائه شده است.
در بخش C، آژانس در دوازده بخش، آن چه را نشانه‌های وجود یک برنامه احتمالی برای تولید سلاح هستهای در ایران دانسته، بر‌شمرده است. همراه با این ادعاها، نمودارهایی درباره «ساختار مدیریتی برنامه»، «لیست ادارات، پروژه‌ها و مراکز» و تحلیلی از محموله احتمالی این پروژه ارائه شده است.
بخش A، تاریخچه ابعاد احتمالی نظامی برنامه هستهای ایران
در این بخش به طور خلاصه آمده است:
- شروع نگرانی‌ها درباره ایران به اواخر سال 2002 بر‌می‌گردد که منابع اطلاعاتی نشان می‌داد، ایران در حال ساخت یک تأسیسات زیرزمینی بزرگ هسته‌یی در نطنز و یک کارخانه تولید آب سنگین در اراک است.
- بین 2003 و 2004 آژانس یکسری قصور مهم از جانب ایران را در انجام تعهداتش تحت موافقت‌نامه پادمان در رابطه با گزارش مواد هستهای، فرآوری و استفاده از مواد هستهای اعلام نشده و قصور در اعلام تأسیساتی که مواد هسته‌یی را دریافت، انبار و فرآوری کرده است، تأیید نمود. کشف شد که ایران در اوایل دهه 1970 و دهه 1980 و به دنبال آن در دهه 1990 و دهه 2000 از مواد هستهای اعلام نشده برای آزمایش و تجربه در چند فعالیت تبدیل اورانیوم، غنی‌سازی، ساخت و تابش از جمله جداسازی پلوتونیوم در تأسیسات و مکان‌های اعلام نشده، استفاده کرده است.
- ایران در اکتبر 2003 به مدیرکل اطلاع داد که سیاستی کاملا باز را اتخاذ کرده و تصمیم گرفته است، تصویر کاملی از فعالیت‌های هسته‌‌ایش را به آژانس ارائه کند. در پی آن، ایران به آژانس اجازه دسترسی به اماکنی را داد که آژانس خواستار بازدید از آنها شده بود و اطلاعات و اظهارنامه‌هایی در ارتباط با منشأ تجهیزات و قطعات وارد شده ارائه کرد و افراد را برای مصاحبه در دسترس آژانس قرار داد. ایران هم‌چنین به اجرای کد اصلاح شده 1/3 از بخش عمومی ترتیبات فرعی که در فوریه 2003 با آن موافقت کرد ادامه داد.
- ایران در نوامبر 2003 اعلام کرد که قصد دارد پروتکل الحاقی در موافقت‌نامه پادمان‌ها را امضا کند ـ که این کار را در دسامبر 2003 در پی تصویب متن از سوی شورا انجام دادـ ایران علاوه بر آن اعلام کرد که پیش از لازم‌الاجرا شدن آن، مطابق با مفاد آن پروتکل عمل خواهد کرد.
- بین 2003 و اوایل 2006 ایران گزارش‌های تغییر فهرست موجودی را تسلیم و اطلاعات طراحی مربوط به تأسیساتی را که در آن فعالیت‌های اعلام نشده، انجام شده بود فراهم کرد و مواد هستهای را برای راستی‌آزمایی در اختیار آژانس قرار داد. ایران هم‌چنین تأیید کرد که از نهادهای مرتبط با وزارت دفاع در برخی از فعالیت‌های اعلام نشده پیشین استفاده کرده است. ایران اذعان نمود که تماس‌هایی با واسطه‌هایی از یک شبکه پنهان تأمین هستهای در 1987 و اوایل دهه 1990 داشته است و اینکه در 1987 یک برگه دست‌نویس حاوی پیشنهاد کمک برای توسعه فن‌آوری غنی‌سازی اورانیوم از طریق سانتریفیوژ دریافت کرده بود که در آن اشاره‌هایی نیز به یک واحد بازتبدیل با تجیهزات ریخته‌گری شده بود. ایران هم‌چنین تأیید کرد، بسته‌ای از اطلاعات مربوط به فن‌آوری غنی‌سازی اورانیوم دریافت کرده است.
- آژانس به تلاش برای دریافت توضیحات مربوط به دامنه و ماهیت برنامه هسته‌یی ایران به ویژه بر اساس پذیرش ایران راجع به تماس‌هایش با شبکه پنهان تامین هسته‌یی، اطلاعاتی که توسط شرکت‌کنندگان در آن شبکه فراهم آمد و اطلاعاتی که توسط یک کشور عضو به آژانس داده شد، ادامه داد. سومین مورد که از آن به عنوان "اسناد مطالعات ادعایی" یاد می‌شود و در سال 2005 به آژانس ارایه شد، نشان داد که ایران در فعالیت‌هایی که مطالعاتی را در مورد یک پروژه به اصطلاح نمک سبز، تست‌های انفجاری با قدرت بالا و مهندسی دوباره یک وسیله ورود مجدد موشک برای جای دادن یک خرج جدید شامل می‌شود، شرکت داشته است. همه این اطلاعات با هم نگرانی‌هایی را در مورد ابعاد نظامی احتمالی در برنامه هستهای ایران به وجود می‌آورد.
- در اوت 2007 ایران و آژانس در مورد «تفاهم‌های جمهوری اسلامی ایران و آژانس درباره مدالیته حل و فصل مسائل باقی‌مانده» (که به طور کلی به آن به عنوان «برنامه کار» اشاره می‌شود) موافقت کردند. آژانس در فوریه 2008 اعلام کرد که چهار موضوع در برنامه کار که "مسائل باقی‌مانده گذشته"نام گرفت و دو موضوع که "دیگر مسائل باقی‌مانده" نام گرفت یا بسته شدند، یا تکمیل شدند یا دیگر حل‌نشده هستند. مسائل باقی‌مانده که نیازمند توضیح ایران است مربوط به مطالعات ادعایی است و علاوه بر آن موضوعات دیگری وجود دارد که در جریان حل شش موضوع دیگر مطرح شده بود و باید در رابطه با مطالعات ادعایی به آن پرداخت؛ این مسائل شامل شرایط دستیابی ایران به سند فلز اورانیوم، تدارک و فعالیت‌های تحقیق و توسعه نهادهای و شرکت‌های نظامی که می‌توانست با برنامه هستهای مرتبط باشند و تولید تجهیزات و قطعات توسط هسته‌یی توسط شرکت‌های متعلق به صنایع دفاع.
- آژانس بین فوریه و مه 2008، مطابق با برنامه کار اطلاعاتی را (شامل مستند‌ها) درباره مطالعات ادعایی با ایران در میان گذاشت و خواستار توضیح شد. در مه 2008 ایران یک ارزیابی 117 صفحه‌ای از آن اطلاعات را به آژانس ارائه داد. اگرچه ایران درستی برخی از اطلاعات آژانس (مثل تایید اسامی افراد، مکان‌ها و سازمان‌ها) را تأیید کرد، ارزیابی ایران بر کاستی‌های شکل و قالب این اطلاعات تمرکز داشت و ادعاها را با این استدلال که آنها مبتنی بر اسناد "جعلی" و اطلاعات "ساختگی" است، رد کرد.
- بین 2007 و 2010 ایران همچنان به مخفی کردن فعالیت‌های هسته‌یی از طریق ندادن اطلاع به موقع درباره تصمیم برای ساخت یا دادن اجازه ساخت یک تاسیسات برق هسته‌یی جدید در دارخوین و سومین تأسیسات غنی‌سازی در نزدیکی قم (کارخانه غنی‌سازی سوخت فردو) ادامه داد.
بخش B. اعتبار اطلاعات
آژانس در بخش B این گزارش به منبع اطلاعات مطرح شده ایران و میزان اعتبار ان پرداخته است. مهم‌ترین مطالب مطرح در این بخش از این قرار است:
- در میان اطلاعات در دسترس آژانس سند مطالعات ادعایی قرار دارد: حجم بالایی از اسناد (شامل مکاتبات، گزارش‌ها، گراف‌های نمایشی، ویدیو و طراحی‌های مهندسی) که بالغ بر یک هزار صفحه است. اطلاعات منعکس شده در آن سند دارای ماهیت پیچیده به لحاظ فنی و به هم مرتبط است و نشان دهنده تحقیق، توسعه و فعالیت‌های آزمایشی در طول زمان است.
- علاوه بر سند مطالعات ادعایی آژانس اطلاعاتی را از بیش از 10 کشور عضو دریافت کرده است، این اطلاعات شامل اطلاعات مربوط به اکتساب، اطلاعات مربوط به سفرهای بین‌المللی افرادی که گفته می‌شود در فعالیت‌های نسبت داده شده دست داشته‌اند، سوابق مالی، اسناد منعکس‌کننده ترتیبات بهداشتی و ایمنی و دیگر اسنادی است که نشان دهنده تکنیک‌های ساخت برای برخی قطعات انفجاری با قدرت بالاست.
- علاوه بر دو مورد فوق، آژانس اطلاعاتی را از طریق تلاش‌های خود از جمله انتشارات و مقالاتی که از طریق تحقیقات با منابع آزاد، تصاویر ماهواره‌یی، نتایج فعالیت‌های راستی‌آزمایی آژانس و اطلاعات ارائه شده توسط ایران در چارچوب آن فعالیت‌های راستی‌آزمایی است، به دست آورده است. به ویژه آژانس مذاکرات مستقیم با برخی افرادی داشته است که در فعالیت‌های مربوطه در ایران دست داشته است، از جمله برای نمونه مصاحبه‌ای با یک شخصیت برجسته در شبکه مخفی تأمین هستهای. اطلاعات کسب شده توسط آژانس از مذاکرات با این افراد داشت، از نظر چهارچوب‌های زمانی و محتوای فنی با اطلاعات ارائه شده توسط کشورهای عضو و اطلاعاتی که از طریق تلاش‌های خود به دست آورده است، هماهنگ است.
- ایران برخی اطلاعات منعکس شده در سند مطالعات ادعایی را تصدیق کرده است. اما بسیاری از پاسخ‌های ایران به سوالات آژانس در ارتباط با این تلاش‌ها برای حل نگرانی‌های آژانس، غیر دقیق/ یا ناکامل بوده است و این اطلاعات با تاخیر به دست آمده و گاهی متناقض است. این همراه با وقایعی نظیر برچیدن سایت لویزان شیان در اواخر سال 2003 / اوایل 2004و یک الگوی اذعان دیرهنگام به وجود بخش‌های پیشتر اعلام نشده برنامه هستهای ایران باعث افزایش نگرانی‌های آژانس به جای رفع آنها شده است.
- اطلاعاتی که در این ضمیمه گنجانده و ارائه شده است از طیف گسترده‌ای از منابع مستقل، از جمله تعدادی از کشورهای عضو، از تلاش‌های آژانس و از اطلاعات فراهم شده توسط ایران اخذ شده است. این اطلاعات از لحاظ مفاد فنی، افراد و سازمان‌های دخیل و چهارچوب‌های زمانی کاملاً با هم سازگاری دارند.
بخش C. نشانه‌های توسعه سلاح هستهای
آژانس در ابتدای این بخش از گزارش، یادآور شده است، از آن جایی که برنامه ایران بر غنی‌سازی اورانیوم متمرکز است، ادعاهای مطرح شده در باره تلاش ایران برای ساخت سلاح هستهای بر مسیر اورانیوم غنی شده متمرکز است و به موضوع احتمال ساخت سلاح با استفاده از پلوتونیوم پرداخته نمی‌شود.
دوازده نشانه مورد ادعای آژانس در باره ابعاد احتمالی نظامی برنامه هستهای ایران به قرار زیر است؛
C.1 ساختار مدیریتی برنامه
در این باره، آژانس نمودار زیر را ارائه کرده است و ادعاهایی را در باره وجود تشکیلاتی برای ساخت سلاح هستهای در ایران مطرح کرده است. بنا به ادعای آژانس با توجه به اطلاعات یازده بند بعدی این گزارش که در ادامه به آن اشاره خواهد شد، تلاش ایران برای ساخت سلاح دست کم در یک دوره زمانی مهم از یک ساختار برنامه‌ای مدیریت شده‌اند، نهادهای مشورتی به آنها کمک کرده‌اند و با توجه به اهمیت این تلاش‌ها شخصیت‌های ارشد ایرانی در داخل این ساختار فرماندهی حضور داشته‌اند.
مرکز تحقیقات فیزیک(PHRC)، مؤسسه تحقیقات آموزش صنایع دفاعی (ERI)، وزارت دفاع و نیروهای مسلح وزارت (MODAFL)، «برنامه آماد» (AMAD Plan) با مدیریت محسن فخری‌زاده و مستقر در دفتر ارکیده از جمله نهادهای دخیل در این برنامه دانسته شده است.
بنا به ادعای آژانس اکثر جزییات فعالیت‌هایی که گفته می‌شود، تحت برنامه آماد اجرا شده‌اند، از اسناد مطالعات ادعایی گرفته شده‌اند و به مطالعاتی اشاره دارند که در سه زمینه فنی اجرا شده‌اند: پروژه نمک سبز، مواد منفجره با قدرت بالا (از جمله توسعه چاشنی‌های انفجاری سیمی) و باز مهندسی اتاقک خرج موشک شهاب 3 که قابلیت بازگشت مجدد دارد.
پروژه نمک سبز (که با عنوان پروژه 5.13 مشخص شده) بخشی از یک پروژه بزرگ‌تر بود (که به عنوان پروژه 5 مشخص شده) تا منبع اورانیوم مناسبی را برای استفاده در یک برنامه غنی‌سازی آشکار نشده، فراهم کند. محصول این برنامه به فلز تبدیل می‌شود تا در یک کلاهک جدید که موضوع مطالعات مربوط به موشک‌های با قابلیت برگشت بودند (مشخص شده با عنوان پروژه 111) مورد استفاده قرار گیرند. آژانس در مه 2008 در جایگاهی نبود که ارتباط میان پروژه 5 و پروژه 111 را به ایران اثبات کند. اما بعداً اسنادی که ارتباط میان پروژه 5 و پروژه 111 را اثبات می‌کردند به آژانس نشان داده شدند و از این روی، ارتباطی میان مواد هستهای و برنامه توسعه یک خرج جدید مشخص شد.
آژانس مدعی است که مطابق اطلاعات موجود به خاطر نگرانی‌های رو به رشد درباره وضعیت امنیت بین‌المللی در عراق و کشورهای همسایه در آن زمان فعالیت روی برنامه آماد در پی «دستور توقف» صادره از سوی مقامات ارشد ایران در اواخر سال 2003 ناگهان متوقف شد. اما بر اساس همین اطلاعات کارمندان این برنامه برای ثبت و ضبط دستاوردهای پروژه‌های مربوطه خود در محل باقی ماندند. بعداً تجهیزات و محل‌های کار نیز تخلیه و منتقل شدند، به طوری که چیز زیادی در آن‌جا وجود ندارد که ماهیت حساس کار انجام شده را در آن‌جا مشخص کند.
آژانس مدعی شده که اطلاعات دیگری نیز از کشورهای عضو در اختیار دارد که نشان می‌دهد برخی فعالیت‌های قبلاً اجرا شده تحت برنامه آماد بعدها از سر گرفته شده است و فخری‌زاده نقش اصلی سازمانی خود را حفظ کرد. وی اول زیر نظر یک سازمان جدید معروف به بخش فن‌آوری‌ها و تجهیزات پیشرفته توسعه (SADAT) کار می‌کرد و به گزارش‌دهی خود به وزارت دفاع ادامه می‌داد و بعدها در اواسط 2008 به عنوان رییس دانشگاه مالک اشتر در تهران منصوب شد. بر اساس مشورت یکی از اعضای آژانس فخری‌زاده در فوریه 2011 کرسی عملیاتی خود را از دانشگاه مالک اشتر به یکی از اماکن مجاور آن معروف به سایت "مژده" منتقل کرد. اکنون ریاست سازمان تحقیقات و نوآوری دفاعی بر عهده اوست.
C.2 فعالیت‌های خرید
تلاش‌های ایران طبق برنامه آماد برای خرید کالاها و خدمات طبق ادعا ظاهراً تعدادی از شرکت‌های خصوصی را که قادر به پوشش‌دهی به اهداف واقعی خریدها هستند، دخیل کرده است. برای مثال شرکت کیمیا معدن یک شرکت پوششی برای عملیات مهندسی شیمی تحت برنامه آماد بوده است و برای خریدهای سازمان انرژی اتمی ایران (AEOI) نیز مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
علاوه بر آن در تمام این مدت نمونه‌هایی از انجام خریدها و تلاش‌هایی برای انجام خریدها از سوی افراد مرتبط با برنامه آماد در زمینه تجهیزات، مواد و خدماتی که گرچه کاربرد غیرنظامی داشتند، برای توسعه وسیله‌های انفجاری هسته‌یی هم مفید بودند، از سوی خود آژانس آشکار شده و یا برای آن شناخته شده است. از جمله این تجهیزات، مواد و خدمات عبارتند از: سوییچ‌های الکترونیکی پر سرعت و دهانه‌های جرقه (که برای ماشه‌کشی و چاشنی‌های آتشی قابل استفاده است)، دوربین‌های پر سرعت (که در شناسایی‌های آزمایشی مفید است)، منابع نوترونی (که برای کالیبره‌کردن تجهیزات اندازه‌گیری نوترون‌ها قابل استفاده است)، آشکارسازهای تشعشعات و تجهیزات اندازه‌گیری (که در یک محیط تولید مواد هستهای مفید است) و دوره‌های آموزشی درباره موضوعات مرتبط با توسعه مواد منفجره هسته‌یی (از قبیل محاسبات برش نوترونی و تعاملات/ هیدرودینامیک‌های امواج ضربتی).
C.3. دستیابی به مواد هستهای
اطلاعات مندرج در مستندهای مطالعات ادعایی بیانگر این هستند که ایران روی پروژه‌ای به منظور تأمین یک منبع اورانیوم برای استفاده در یک برنامه غنی‌سازی مخفی کار می‌کرده است که محصول آن قرار بود به فلز مورد استفاده در کلاهک جنگی جدید تبدیل شود که موضوع مطالعات مربوط به حامل موشک‌های با قابلیت برگشت بود. اطلاعات تکمیلی ارائه شده از سوی کشورهای عضو مشخص می‌کند که هرچند اورانیوم استفاده نشده است، مقادیر در حد کیلوگرم از فلز اورانیوم طبیعی در دسترس طرح آماد قرار داشت.
ایران از طریق کسب تجربه در بازیافت اورانیوم از ترکیبات فلوراید پیشرفت‌هایی داشته است. (با استفاده از اکسید سرب به عنوان ماده جانشین به منظور خودداری از احتمال بروز آلودگی کنترل نشده در محل کارگاه).
C.4. اجزای هستهای برای یک دستگاه مواد انفجاری
- ایران اذعان کرده است، همراه با یک صفحه سند دست‌نویس که ارائه‌کننده کمک‌هایی با توسعه تکنولوژی سانتریفیوژ برای غنی‌سازی اورانیوم است، که مرجع آن هم‌چنین واحدی است که برای تبدیل مجدد با تجهیزات قالب گیری ساخته می‌شود، هم‌چنین سند فلز اورانیوم را دریافت کرده است که از جمله، فرآیند تبدیل اجزای اورانیوم به فلز اورانیوم و تولید اجزای اورانیوم فلزی غنی‌شده نیم‌کره‌ای را تبیین می‌کند.
- سند فلز اورانیوم در دسترس شبکه مخفی توزیع فرآورده هسته‌یی قرار گرفت تا برای توسعه توانمندی غنی‌سازی سانتریفیوژ کمک‌هایی را در اختیار ایران قرار دهد و هم‌چنین بخشی از یک مجموعه بزرگ‌تر از اطلاعات است که دربرگیرنده عوامل یک طرح انفجار هسته‌یی است. بسته اطلاعاتی مشابه که در سال 2003 ظاهر شد، توسط همان شبکه به لیبی ارائه شده بود. اطلاعات مربوط به لیبی که ابتدا توسط کارشناسان آژانس در ژانویه 2004 بررسی شد، دربرگیرنده جزییات مرتبط با طراحی و ساخت و تولید اجزای لازم برای یک دستگاه انفجاری هسته‌یی بود.
- یک کشور عضو، امکان دسترسی کارشناسان آژانس به مجموعه‌ای از فایل‌های الکترونیکی که از کامپیوترهای ضبط شده یکی از اعضای کلیدی شبکه در نقاط مختلف به دست آمده بود را فراهم کرد. این مجموعه دربرگیرنده اسناد دیده شده در لیبی بود که به همراه آن نسخه‌های بعدی آن اسناد، از جمله نسخه الکترونیکی به روز شده سند فلز اورانیوم بود.
- در گفت‌وگویی در سال 2007 با یکی از اعضای شبکه مخفی توزیع فرآورده هستهای به آژانس گفته شد که اطلاعات طراحی انفجار هسته‌یی در اختیار ایران قرار داده شده است. با توجه به اطلاعات دریافت شده در جریان آن گفت‌وگو،آژانس نگران این است که ایران به اطلاعات طراحی پیشرفته‌تری نسبت به آنچه درسال 2004 شناسایی شد و توسط شبکه مخفی توزیع هستهای به لیبی داده شده بود، دسترسی پیدا کرده باشد.
- علاوه بر آن یک کشور عضو اطلاعاتی را ارائه کرد که نشان می‌داد در جریان طرح آماد، کارهای مقدماتی که با مواد هسته‌یی مرتبط نبوده برای ساخت اجزای فلز اورانیوم طبیعی و غنی‌شده با درصد بالا برای یک دستگاه انفجار هستهای انجام گرفته است.
C.5 توسعه چاشنی
- توسعه ایمن چاشنی‌های سریع عمل‌کننده و تجهیزات مناسب برای آتش‌زنی چاشنی‌ها، یک قسمت لاینفک از برنامه توسعه یک دستگاه هسته‌یی انفجاری است. در میان اسناد مطالعات ادعایی، تعدادی از اسناد مربوط به توسعه چاشنی‌های سریع معروف به چاشنی‌های انفجاری سیمی (EBW) توسط ایران در بین سالهای 2003 ـ 2002 است.
در سال 2008 ایران به آژانس اظهار کرد که EBW را برای کاربردهای غیرنظامی و نظامی متعارف، توسعه داده و هم‌زمانی در حدود یک میکرو ثانیه را در زمان آتش‌زنی دو یا سه چاشنی با هم به‌دست آورده است و یک نسخه از مقاله مربوط به توسعه EBW ارائه شده توسط دو محقق ایرانی در یک کنفرانس در ایران در سال 2005 را به آژانس ارائه کرد. هر دو مقاله نشان داد که وسیله آتش‌زنی با ولتاژ بالا توسط ایران توسعه یافته و یا به دست آمده است. هم‌چنین در سال 2008 ایران به آژانس گفت که قبل از دوره 2002 تا 2004 فن‌آوری EBW را به دست آورده است. ایران هم‌چنین یک سند کوتاه فارسی بدون تاریخ را که مربوط به مشخصات برنامه توسعه چاشنی بوده و نیز یک سند از یک منبع خارجی که نمونه‌ای از یک مثال کاربردهای غیرنظامی چاشنی‌های همزمان است به آژانس ارائه کرد. اما ایران درباره نیاز خود یا کاربرد این چاشنی‌ها توضیحی به آژانس ارائه نکرده است.
- آژانس مشخص کرده که کاربردهای غیرهسته‌‌ای اگرچه خیلی کم، برای چاشنی‌های EBW و هم‌چنین تجهیزات مناسب برای آتش‌زنی چاشنی‌های چندگانه با هم‌زمانی بالا وجود دارد.
C.6 آغازگر مواد منفجره با قدرت بالا و آزمایش‌های مربوطه
- آژانس اطلاعات به‌دست آمده از کشورهای عضو را به ایران ارائه کرده که نشان می‌دهند ایران به اطلاعات در مورد طراحی سیستم آغازگر چند نقطه‌یی که می‌تواند به صورت موثر و همزمان یک‌بار انفجاری قوی را در سطح خودش آغاز کند، دسترسی دارد. آژانس قادر بوده تا به صورت مستقل تایید کند که این طراحی و کشور مبداء طراحی آن، وجود دارد. به علاوه آژانس توسط کشورهای دارنده سلاح هسته‌یی مطلع شد که آغازگر چند نقطه‌یی ویژه ادوات انفجاری هسته‌یی استفاده می‌شود.
- ابعاد سیستم آغازگر و مواد منفجره استفاده شده با آن با ابعاد خرج جدید که طبق اسناد مطالعات ادعایی به مهندسانی که در حال مطالعه بر روی جای‌گذاری بار جدید بر روی اتاقک موشک شهاب 3 بوده‌اند داده شده است، هماهنگی داشتند (پروژه 111)
- اطلاعات بیش‌تری که توسط همان کشور به آژانس ارائه شده، نشان می‌دهد که تعداد زیادی آزمایش‌های مواد منفجره توسط ایران در منطقه مریوان انجام شده است.
- آژانس نشانه‌های قوی دارد حاکی از اینکه توسعه سیستم آغازگر مواد منفجره توسط ایران و توسعه آرایش تشخیصی با سرعت بالا استفاده شده برای نظارت آزمایش‌های مربوطه توسط یک کارشناس خارجی انجام شده که نه تنها دارای این دانش در این زمینه بوده، بلکه بیش‌تر کار خود را در این زمینه در برنامه سلاح هسته‌یی کشور خودش انجام داده است.
- آژانس بعد از سال 2003 اطلاعاتی را از دو کشور عضو دریافت کرده است مبنی بر این که ایران در تحقیقات تجربی شامل یک نسخه کوچک شده از سیستم آغازگر نیم‌کروی و با مواد منفجره با قدرت بالا شرکت کرده است، اگر چه این کار در ارتباط با کاربردهای غیرهسته‌یی بوده است.
ـ نگرانی آژانس در مورد فعالیت‌های شرح داده شده در این بخش ناشی از این است که یک سیستم آغازگر چند نقطه‌یی مانند آن چه در بالا شرح داده شد، می‌تواند در یک وسیله انفجاری هسته‌یی استفاده شود. اما ایران در این زمینه مایل به گفت‌وگو با آژانس نبوده است.
C.7. آزمایشات هیدرودینامیک
- اطلاعاتی که آژانس از طریق کشورهای عضو به دست آورده و برخی از آنها را مستقیما بررسی کرده است نشان می‌دهد که ایران ترکیبات هستهای انفجاری شبیه‌سازی شده را با استفاده از مواد با چگالی بالا مانند تنگستن تولید کرده است.
- اطلاعات ارائه شده توسط اعضا به آژانس نشان می‌دهد که ایران یک محفظه پوششی برای انفجارات بزرگ برای آزمایشات هیدرودینامیکی ساخته است. محفظه انفجاری یا اتاقک گفته شده در سال 2000 در پارچین قرار گرفته است. یک ساختمان در آن زمان اطراف یک سازه استوانه‌ای بزرگ در مجتمع نظامی پارچین ساخته شده است. یک خاکریز بزرگ بین ساختمان حاوی استوانه و ساختمان همسایه آن ساخته شده که احتمال استفاده از آن برای انفجارات بزرگ در اتاقک را نشان می‌دهد.
- به خاطر اطلاعاتی که آژانس از یک کشور عضو در اوایل سال 2000 به دست آورد و ادعا شد که ایران در حال انجام آزمایشات انفجاری بالا احتمالا در رابطه با مواد هسته‌یی در مجتمع نظامی پارچین بوده است، آژانس از ایران اجازه گرفت که دو بار در سال 2005 از این سایت بازدید کند.
- آزمایشات هیدرودینامیکی مانند آن‌هایی که در بالا شرح داده شد و شامل انفجارات بالا در رابطه با مواد هسته‌یی یا جایگزین‌های مواد هسته‌یی است، نشانه‌های قوی از توسعه احتمالی تسلیحات است. به‌علاوه، استفاده از مواد جانشین و یا پوشش ایجاد شده توسط اتاقک مشخص شده در بالا می‌تواند مانع آلودگی سایت به مواد هستهای شود.
c.8. مدل‌سازی و محاسبات
مطالعات شامل مدل‌سازی اشکال کروی شکل متشکل از ترکیباتی از مرکز یک وسیله هستهای با اورانیوم با غنای بالا بوده که تحت شوک و فشار برای رفتار نوترونی در چگالی بالا و اندازه‌گیری راندمان انفجار هسته‌یی مربوطه قرار گرفته است.
- در سال 1997 نمایندگانی از ایران با مقاماتی از یک مؤسسه در یک کشور دارای سلاح هستهای ملاقات کردند تا درخواست آموزش دروسی در زمینه‌های محاسبات نوترونی با استفاده از کدهای رایانه‌یی که در روش مونت کارلو و تراکنش امواج شدید با فلزات استفاده می‌شود، داشته باشند.
- آژانس هم‌چنین در سال 2005 از یک کشور عضو دیگر اطلاعاتی به دست آورد حاکی از اینکه یک مقام بلندپایه در SADAT از دانشگاه شهید بهشتی در رابطه با محاسبات پیچیده مربوط به حالت بحرانی یک کره جامد اورانیوم که به وسیله انفجار‌های شدید تحت فشار قرار می‌گرفت، درخواست کمک کرد.
- تحقیقات توسط آژانس درباره مقالات علمی منتشر شده در دهه گذشته نشان می‌دهد که کارکنان ایرانی به ویژه گروه‌هایی از محققان دانشگاه شهید بهشتی و دانشگاه امیرکبیر مقالاتی در رابطه با تولید، اندازه‌گیری و مدل‌سازی انتقال نوترونی به چاپ رسانده‌اند..
C.9. چاشنی نوترونی
- ایران کارهایی را روی تولید کپسول‌های کوچک مناسب برای استفاده به عنوان ظروف ترکیبات حاوی مواد هسته‌یی انجام داده است. آژانس هم‌چنین توسط یک کشور دیگر مطلع شد که ایران ممکن است با این ترکیبات آزمایش‌هایی را به منظور ارزیابی اجرای آنها در تولید نوترون‌ها انجام داده باشد. این ترکیبات اگر در مرکز یک قلب هستهای از یک وسیله هستهای از نوع انفجار داخلی قرار داده شود و فشرده شود، می‌تواند یک ابری از نوترون‌ها مناسب برای شروع یک واکنش زنجیره‌ای شکافت تولید کند. گفته شده محلی که آزمایش‌ها در آن انجام شده، از آلودگی بعد از انجام آزمایش‌ها پاک شده است.
- کار در این زمینه فنی ممکن است بعد از 2004 در ایران ادامه داده باشد و اینکه ایران ممکن است از سال 2006 به بعد یک برنامه 4 ساله را برای سنجش اعتبار طراحی این منبع نوترونی از جمله از طریق استفاده از یک مواد غیرهسته‌یی برای اجتناب از آلودگی آغاز کرده باشد.
C.10. انجام یک آزمایش
- ایران ممکن است آزمایش‌هایی مقدماتی را طراحی و اجرا کرده باشد که می‌تواند در صورتی که ایران دست به انجام یک آزمایش وسیله انفجاری هسته‌یی بزند برایش مفید باشد.
- در بین مطالعات ادعایی که توسط آن کشور عضو، ارائه شده سندی به زبان فارسی وجود دارد که مستقیم به ترتیبات پشتیبانی و ایمنی مربوط می‌شود که برای اجرای یک آزمایش هستهای ضروری است. آژانس توسط یک کشور عضو دیگر مطلع شده که این ترتیبات مستقیما همان‌هایی است که توسط کشورهای دارای سلاح هسته‌یی برای اجرای آزمایش‌های هسته‌یی به کار می‌رود.
C.11. انضمام به یک موتور حمل موشک
- اسناد مطالعات ادعایی شامل اطلاعات وسیعی است در رابطه با کاری که ادعا می‌شود توسط ایران در سالهای 2002 تا 2003 تحت پروژه 111 انجام شده است. با توجه به این اطلاعات این پروژه شامل یک برنامه ساختاری و مفصلی از مطالعات مهندسی است که برای آزمایش چگونگی انضمام یک محموله کروی در اتاقک خرجی که روی موتور موشک قاره پیمای شهاب 3 سوار می‌شود، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- براساس آن اسناد، ایران با استفاده از تعدادی از کدهای رایانه‌ای تجاری در دسترس، مطالعات مدل‌سازی رایانه‌ای را در باره اتاقک کلاهک و محتویات آن انجام داد تا ببیند آنها چگونه می‌توانند در برابر فشارهای مختلفی که موقع پرتاب شدن و انتقال روی خط سیر بالستیک به یک هدف با آن روبه‌رو می‌شوند، مقاومت کنند.
C.12. سیستم فیوز، مسلح شدن و شلیک
- اسناد مطالعات ادعایی نشان می‌دهد به عنوان قسمتی از مطالعات انجام شده توسط گروه‌های مهندسی تحت پروژه 111 برای قرار دادن خرج جدید بر روی موتور موشک شهاب 3 که قابلیت بازگشت مجدد دارد،کار اضافی روی توسعه یک سیستم شلیک نمونه شده که امکان انفجار خرج را هم در فضای بالای یک هدف یا به محض برخورد دستگاه با زمین فراهم می‌کند، انجام شده است. ایران در اطلاعاتی که در 117 صفحه ارائه کرده (مربوط به بند 8 بالا)، این اطلاعات را به عنوان یک «بازی انیمیشنی» رد کرده است.
آژانس در پایان جدول زیر را از میزان احتمال استفاده از هر یک از بخش‌های ادعایی فوق در کلاهک‌های مختلف تهیه کرده است.
معاون سازمان انرژی اتمی ایران گفت: همه دسترسی‌ها به مراکز هستهای
مدیریت شده هستند و این‌طور نخواهد بود که از هرجایی و هرچیزی بازدید کنند و امنیت
ملی و اقتدار حاکمیتی کشور را با مخاطره مواجه کنند.به گزارش مهر،اصغر زارعان، معاون سازمان انرژی اتمی ایران روز سه‌شنبه در حاشیه بازدید رییسان و جمعی از اعضای هیات علمی دانشگاه‌های استان قم از سایت هستهای فردو به شریح فعالیت‌های صنعت هستهای کشور پرداخت و ابعاد سیاسی، حقوقی و فنی پرونده هستهای کشور را مورد بحث و بررسی قرار داد.
وی با تاکید بر ادامه قاطعانه فعالیت‌های صلح‌آمیز هستهای کشور گفت: دکتر صالحی به عنوان خادم ملت و نظام با برنامه‌ریزی و مدیریت ویژه‌ای که بر حوزه انرژی هستهای اعمال کرده‌اند، موجب نشاط و پویایی در فعالیت‌های هستهای صلح‌آمیز کشور شده و بنابراین تمامی فعالیت‌ها تا زمانی که مذاکرات به نتیجه برسد و اقدامات دوطرف مشخص شود با قوت و قدرت در حال اجرا هستند.
معاون رییس سازمان انرژی اتمی اضافه کرد: دشمنی دشمنان انقلاب اسلامی زمانی تمام می‌شود که به قله‌های رفیع علم و فن‌آوری در عرصه‌های گوناگون برسیم در غیر این صورت دشمنی دشمن ادامه می‌یابد. بنابراین توقف در این عرصه ممنوع است.
زارعان افزود: تحریم‌های هستهای کشور باعث بومی‌سازی در ابعاد مختلف شده و این اقدام دشمن منجر به استفاده از ظرفیت‌های داخلی و بهره‌مندی از نیروهای جوان و کارآمد شده که بسیار مفید بوده و آثار آن را به لطف خداوند شاهد هستیم.
وی در بخشی از سخنانش برنامه‌های کوتاه مدت و بلندمدت سازمان انرژی اتمی ایران در تولید انرژی پاک و مزایای این نوع انرژی در کاهش آلودگی برای کشور، چرخه بومی سوخت هستهای از اکتشاف تا استخراج، دستاوردهای جدید سازمان در سالهای ۹۲ تا ۹۴ و فعالیت‌های سازمان در مراکز هستهای کشور هم‌چون اراک، اصفهان، نطنز، فردو، اردکان یزد و کرج را تشریح کرد.
وی هم‌چنین توضیحاتی در زمینه بازرسی‌های آژانس براساس معاهده NPT و پروتکل الحاقی ارائه کرد و روش‌های کنترلی آژانس را علاوه بر دوربین در حوزه‌های ماموریتی تبیین کرد.
زارعان با بیان تفاوت میان بازرسی‌های موقت، معمولی و ویژه، گفت: همه دسترسی‌ها به مراکز هستهای مدیریت شده هستند و این‌طور نخواهد بود که از هرجایی و هرچیزی بازدید کنند و امنیت ملی و اقتدار حاکمیتی کشور را با مخاطره مواجه کنند.
معاون سازمان انرژی اتمی ایران با تاکید بر جایگاه برجسته صنعت هستهای کشور در میان کشورهای منطقه و جهان، نمونه‌هایی از اقدامات و برنامه‌های در حال اجرای سازمان انرژی اتمی ایران و دستاوردهای این حوزه را برشمرد.
زارعان طراحی و ساخت مجتمع سوخت راکتور قدرت که در مراسم ملی ۲۰ فروردین رونمایی شد را کاری بزرگ توصیف کرد و ادامه داد: کارخانه تولید کیک زرد اردکان از مهم‌ترین پروژه‌های موفق سازمان است که از اوایل امسال به مرحله صنعتی رسیده و ظرفیت سالانه آن تولید ۵۰ تن کیک زرد تعریف شده است.
او افزود: در این پروژه از نهایت ظرفیت‌ها و پتانسیل داخلی برای رسیدن به نتایج مطلوب کمک گرفتیم و الحمدلله اکنون در شرایط قابل قبول و ارزشمندی هستیم.
دبیر کمیته امنیت فن‌آوری هستهای هم‌چنین به ترسیم علل و عوامل برخی فضاسازی‌های ناعادلانه در فرآیند فعالیت‌های صلح‌آمیز هستهای پرداخت و آن را مورد انتقاد قرار داد و تاکید کرد: ما نیازمند بصیرت هستیم تا به خبرها و گزارش‌های نامعتبر برخی رسانه‌ها و اندیشکده‌های خارجی اکتفا نکنیم و تحت تاثیر قرار نگیریم. مذاکره ما با ۱+۵ صرفاً هستهای است و با تاکید مقام معظم رهبری در امور دیگری هم‌چون دفاعی مذاکره نمی‌کنیم.
در پایان این برنامه زارعان به سوالات بازدید کنندگان در موضوعات مختلف پاسخ گفت.
