تخریبها در بافت تاریخی و ۲۵۰ هکتاری دزفول همچنان ادامه دارد. آنطور که گفته میشود توسعه ساخت و سازها در چندین ماه اخیر بهقدری پیشرفت داشته که فعالان میراثفرهنگی خوزستان از شهر آجر تحتعنوان شهر مرمر نام میبرند. فاجعهای که معاون میراثفرهنگی استان خوزستان نیز بر آن صحه میگذارد.
250 هکتار بافت تاریخی دزفول از یک سو بهدلیل نبود مرمت و ساماندهی و از سوی دیگر بهواسطه ساخت و سازهای گسترده درحال نابودی است. آنطور که فعالان میراثفرهنگی خوزستان خبر دادهاند این ساخت و سازها بهقدری غیر اصولی و سلیقهای رشد تصاعدی پیدا کرده که شهر آجری ایران را تبدیل به شهر مرمر کرده است.
«عاطفه رشنویی» معاون میراثفرهنگی استان خوزستان در رابطه با تخریبهای گسترده و توسعه ساخت و سازها در بافت تاریخی دزفول میگوید: تمامی بافت تاریخی دزفول تخریب شده و این تخریبها از 5 سال گذشته بهشدت افزایش پیدا کرده است.
او که از دیماه سال گذشته در معاونت میراثفرهنگی استان خوزستان مشغول بهفعالیت شده معتقد است، در این چند سال اخیر مسئولان شهری تا جاییکه توانستهاند مجوز ساخت و ساز دادهاند و همین اتفاق سبب تخریبهای جدی در بافت تاریخی دزفول شده است. بافتی که 28 محله دارد و اکثر بناهایش تا همین چند سال اخیر آجری بود.
رشنویی اما به اقدامات بازدارندهای اشاره میکند که اداره میراثفرهنگی خوزستان برای جلوگیری از تخریبهای بیشتر در نظر گرفته است. او میگوید: هماکنون جدای از اینکه به تمامی ادارات شهرستان دزفول نامه زده شده که از صدور مجوز خودداری کنند در معاونت میراثفرهنگی استان خوزستان گروهی تشکیل شده تا با بررسی بافت 250 هکتاری دزفول به ارزیابی فرصتها و نقاط ضعف بافت بپردازند.
بهگفته او، این اقدام سبب میشود تا تتمهای که از بافت تاریخی دزفول باقی مانده حفظ شود. اما آنچه که مسلم است هماهنگی و مشارکت تمامی دستگاهها با میراثفرهنگی امری لازم و ضروری است در غیر اینصورت ما همچنان شاهد تخریبها و گسترش ساخت و سازها خواهیم بود.
با توجه به اینکه سرپرست اداره میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری شهرستان کارون از آغاز مرمت بنای تاریخی مسجد پل فولاد خبر داده بود سخنگو و دبیر انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا خوزستان در این باره گفت: این مسجد در کنار رودخانه کارون متاسفانه هنوز ثبت ملی نشده در ابتدا باید ثبت شود که در دستور کار اداره میراث فرهنگی قرار گرفته است.
این مسجد قدمتی کمتر از یک قرن دارد و در روستایی شکاره واقع شده که بخاطر طغیان رودخانه کارون در سال 1247 این روستا بطور کلی ویران شده و تنها بنای باقی مانده همین مسجد می باشد به همین دلیل روستا به بلوار اصلی کوت عبدالله منتقل می شود.
مجتبی گهستونی دلایل ویرانی این مسجد را بلااستفاده ماندن این مسجد دانست و افزود: متاسفانه این بنا سال ها پس از این سیل بلا استفاد مانده و به همین خاطر با تخریب هایی هم مواجه شد.
وی افزود: این مسجد سال ها در منطقه شکاره محلی برای تجمع و عبادت اقوام مختلف عرب و خاندان قنواتی و دشت بزرگ و کردونی بود. وی در آخر افزود: دلیل که باعث شد این مسجد در طغبان رودخانه کارون سالم بماند دیوار دور این مسجد بود.
گهستونی یادآور شد: از اداره میراث فرهنگی درخواست کرد که مرمت پل صالح آباد که شرق و غرب کوت عبدالله را به همدیگر متصل می کند را نیز برای مرمت پیشنهاد بدهد.
پیش تر سرپرست اداره میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری شهرستان کارون افزود: با مشاهده ساخت و ساز غیر اصولی در بنای تاریخی مسجد در ابتدا دستور توقف کار از طرف این اداره صادر گردید و سپس با نشستی که با مالک محترم بنای مسجد داشتیم مقرر گردید کلیه اقدامات مرمتی این بنا طبق نظارت این اداره صورت پذیرد و پس از بررسی کارشناسی طرح ها و پلان ها ،دستور کار مشخص را جهت اجرا به پیمانکار ابلاغ نمودیم.
وی گفت: حفظ هویت تاریخی بنا با بکارگیری مصالح همخوان، استفاده از المان های معماری ایرانی اسلامی، الزام به استفاده از درب و پنجره های چوبی با معماری ایرانی، عدم استفاده از آجرهای ماشینی در مرمت جداره ها، کف سازی صحن مسجد با استفاده از مصالح همخوان با بدنه از جمله اقدامات دستور کار مرمت این بنای تاریخی می باشد.
لازم به ذکر است این بنای تاریخی دارای معماری و منظر منحصر به فرد در ساحل کارون کنار پل فولاد دارای قدمت بیش از 70 سال است.
محوطههای ساسانی و اشکانی هندیجان در معرض خطر جدی قرار گرفتهاند. این درحالی است که هندیجان فاقد اداره میراثفرهنگی است و تاکنون هیچ فعالیت جدی جهت حفاظت از آثار و محوطههای این شهرستان از سوی نهادهای استانی و ملی انجام نگرفته است.
بهگزارش گفتار نیوز، هندیجان یکی از شهرستانهای تاریخی ایران است که در شرق استان خوزستان واقع شده، گستردگی محوطههای باستانی در این شهرستان و همچنین ذکر نام هایی تاریخی همچون هندیان، آسک، دهملا، ریواردشیر ،دیرجان و... در متون تاریخی سبب شده تا حفاران غیر مجاز و افراد سودجو زیادی را به محوطههای این استان بکشاند.
این درحالی است که تخریبهایی که بهدنبال توسعه شهرستان انجام میگیرد مناطق تاریخی بسیاری را با بحران مواجه کرده است.
«مجتبی گهستونی» یکی از فعالان و دوستداران میراثفرهنگی استان خوزستان است که معتقد است در کنار بهرهبرداری کشاورزان از خاک تپهها و محوطههای باستانی تخریبهای بسیاری بهدنبال توسعه و ساخت و سازهای شهری انجام شده است و محوطههای باستانی هندیجان را با چالش روبرو کند.
بهگفته این فعال میراثفرهنگی، در چند سال گذشته هیچ توجهی به شهرستان هندیجان نشده است. هر چند که اخیرا از سوی اداره کل میراث فرهنگی خوزستان و دوستداران میراث فرهنگی نشستهایی با حضور یگان حفاظت و پژوهشگران برای حفاظت از مناطق تاریخی این شهرستان انجام گرفته اما این اقدامات بسیار مقدماتی بوده و تا زمان حصول نتیجه باید منتظر ماند.
گهستونی اما در بخش دیگر سخنان خود ادامه میدهد: در حالحاضر اداره میراثفرهنگی استان خوزستان تشکیل اداره میراثفرهنگی و توجه یکسان به شهرستانهایی را که فاقد اداره میراثفرهنگی هستند در اولویت برنامههای خود قرار داده است. چنانچه در شهرستانهای اندیکا، امیدیه و گتوند اداره میراثفرهنگی تشکیل داده و آنطور که متولیان میراثفرهنگی خوزستان وعده دادهاند در آینده نزدیک هم قرار است اداره میراثفرهنگی در هندیجان راه اندازی شود. اما با این وجود تشکیل و استقرار یک اداره بهتنهایی کافی نیست.
سخنگو و دبیر انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا خوزستان میگوید: لازم است سازمان میراثفرهنگی کشور در شهرهایی که تاکنون هیچ اقدام حفاظتی و مرمتی در آن صورت نگرفته فعالیتهای جدیتری داشته باشد تا محوطههای تاریخی آن مناطق بیش از این دچار آسیب نشوند. درحال حاضر نزدیک به چند دهه است که هیچگونه فعالیت مرمتی و کاوش در شهرستان هندیجان صورت نگرفته است.